Bitcoin 21. asrın lale çılgınlığı mı?

tr724 yazarı Semih Ardıç astronomik değer artışıyla dikkatleri üzerine çeken sanal para Bitcoin'i yazdı. İşte o yazı:

Sanal para, nam-ı diğer kripto para hakkında farklı kanaatler dile getiriliyor. Piyasada bugün itibarıyla Bitcoin, Ethereum, Ripple, Litecoin, Dash, Monero, Neo ve Nem gibi binden fazla kripto para çeşidi var. Sanal olmaları yalnızca bilgisayar sisteminde kayıtlı olmalarından kaynaklanıyor.

 

Bahse konu para birimleri banknot ya da madenî halde değil. İhtilaf da bu hususta ağırlık kazanıyor. Bazılarına göre sanal paralar teknoloji asrının tabiî bir neticesi ve bu kavram 15-20 sene içinde çok daha ehemmiyetle hale gelecek. Buna mukabil tarafta yer alanlar ise ortada bir otorite olmadığı için sistemi kuranları insanları istismar etmekle itham ediyor.

İkinci kısımdakiler iddialarını ispat etmek için 17. asrın ortalarında Hollanda’yı kasıp kavuran Lale çılgınlığına atıf yapıyor. ‘Dünyanın ilk malî balonu’ şeklinde nitelendirilen vakada lale soğanı fiyatları yüzde binleri bulan oranlarda artmış ve lale kıymetli emtia olarak Hollanda borsalarında dahi satılmaya başlamış ve lale fiyatı esas alınarak sözleşmeler yapılmıştı.

Furya büyüdükçe pek çok kişi lale piyasasında yer kapmak için ticarete atılmış, açığa satış pozisyonu almış, loncalarda noter onaylı vadeli sözleşmeler satılır hâle gelmişti. Hatta lale mukabili mülk satışları dahi yapılmıştı. 1637’de en meşhur lale soğanlarından ‘Viceroy’nin fiyatı boyutuna göre 3 bin ila 4 bin 200 Hollanda Florini arasındaydı. O devirde bir zanaatkâr senede 300 florin kazanıyordu. Bir Lale soğanı bir senelik kazançtan on kat fazla ediyordu. Daha sonra fiyatlar bir anda düşmüş ve parasını laleye yatıranlar iflas