Bizim dünyamızdan bir kavram: Sabikun-u evvelun

Bize ait, bizi biz yapan Kur’an ve sünnet kaynaklı birtakım kavramlar vardır. Biz derken de ‘Bir Müslümanı’ kastediyorum. Bu kavramlar bilinmediğinde veya göz ardı edildiğinde duygu, düşünce ve davranışlarda dengeyi korumak mümkün olmaz.

Bu kavramlar birer lafızdır, fakat manalar bu lafızların içinde gizlidir. Onun için ‘Lafızlar manaların kalıplarıdır’ denilmiştir. Yani bu kaideye göre lafız bir petek ise mana onun içindeki bal, lafız bir sedef ise mana da onun içindeki incidir.

Bu kavramların hepsini burada sıralamak mümkün değildir. Fakat şunu da belirtmekte yarar vardır; kavramlar ve onun ruhu mesabesindeki manalar sadece harflerden oluşan birer kelime değil, aynı zamanda insana, topluma ve bir medeniyete hayat veren, onları diri ve canlı tutan, devamiyetini sağlayan unsurlardan biridir.

Konumuz bu değil, fakat yazıda bir kavram üzerinde durmaya çalışacağımızdan ‘Kavram’ tabirine kısaca dikkat çekmenin yararlı olacağını düşündüm.

Bir müslüman için bilmesi ve öğrenmesi, hayatına mal etmesi gereken önemli kavramlardan biri ‘Sabikun-u Evvelun’ kavramıdır. ‘Sabikun-u Evvelun’, (kendilerinden önce gelenler) demektir. Asıl manada bununla kastedilenler, Mekke’den Medine’ye hicret eden Muhacirler ve Medine’de onları karşılayan, misafir eden Ensar’dan İslam’a ilk giren Müslümanlar, sahabelerdir. Yani ilk önce müslüman olmakla şereflenmiş, dolayısıyla da iman etme noktasında kendilerinden sonra gelenlerin önüne geçmiş, hicret eden Muhacir ve onlara ev sahipliği yapan Ensar-ı kiram (ra) hazeratıdır. Bir de onlardan sonra gelen nesiller arasında oluşan ve ‘Sabikun-u Evvelun’u temsil edenler vardır. Allah onlara bir değer atfetmektedir.

Kur’an onlardan bahsettiği ayette “İslâm'da birinci dereceyi kazanan Muhacirler ve Ensar ile onlara güzelce tâbi olanlar yok mu? Allah onlardan razı, onlar da Allah'tan râzı oldular. Allah onlara içlerinden ırmaklar akan cennetler hazırladı. Onlar oralara devamlı kalmak üzere gireceklerdir. İşte en büyük mutluluk, en büyük başarı!” (Tevbe Suresi, 1