CHP'li Tanrıkulu'ndan "zorla kaybetme" raporu

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili ve Meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanvekili Sezgin Tanrıkulu, 17-31 Mayıs Uluslararası Zorla Kaybedilenler Günü kapsamında rapor hazırladı.

Zorla kaybetme pratiğinin ağırlıklı olarak 12 Eylül darbesi ve onu takip eden 1990’lı yıllarda yaşandığı hatırlatılan raporda, “Türkiye’de insanların zorla kaybedilmesi olayları Cumhuriyet’in ilk yıllarına kadar uzansa da, bu suç 1984 yılında silahlı çatışmaların başlamasıyla birlikte yaygınlaştı. 

‘Düşük yoğunluklu savaş’ dönemi olarak adlandırılan 1993-1996 yılları arasında ise zirveye ulaşmıştır. Uluslararası literatürde, ‘zorla kaybetme’ terimi kullanılsa da Türkiye’de daha çok ‘gözaltında kayıp’ olarak ifade edilmektedir. Birçok olayda kaybedilen kişinin gözaltında olduğu resmi olarak kabul edilmiştir. Ardından ya gözaltı reddedilmiş ya serbest bırakıldığı söylenmiş ya da kamu otoriteleri sessizliğe bürünmüştür” denildi. 

Toplamda bin 352 kişinin zorla kaybedildiği kaydedilen raporda, Hakikat Adalet Hafıza Merkezi’nin şu verilerine yer verildi:

“1980-1990 yılları arasında 33, 1991 yılında 17, 1992 yılında 27, 1993 yılında 108 (1993 yılında dönemin Başbakanı ve Genelkurmay Başkanı tarafından özel bir güvenlik stratejisi yürürlüğe konulmuştur), 1994 yılında 532, 1995 yılında 235, 1996 yılında 166, 1997 yılında 87, 1998 yılında 53, 1999 yılında 52, 2000 ve sonrası 28, tarih belirlenemeyen 14 kişi zorla kaybettirildi.”

İnsan Hakları Derneği’nin (İHD) verilerine de yer verilen raporda, 2019 yılında 7 zorla kaçırma olayının yaşandığı ifade edildi.

Raporda, “Kaçırılanlardan 5’i ‘Birleşmiş Milletler Zorla veya İrade Dışı Kaybetmeler Çalışma Grubu’na başvurulduktan sonra sağ olarak bulunmuş, diğer kişinin ise akıbeti bilinmemek