Diyarbakır E Tipi Cezaevi mağdurları: 'Utanç müzesine dönüştürülsün'

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Çarşamba, Temmuz 14 2021

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cuma günü Diyarbakır'da yaptığı konuşmada, geçmişte adı zulümle, işkenceyle, insanlık dışı muameleye anılan Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nin boşaltılarak Kültür Merkezi olarak hizmet vereceğini açıkladı.

Diyarbakır E Tipi Cezaevi mağdurları: 'Utanç müzesine dönüştürülsün'

Bu cezaevi, 12 Eylül 1980 askeri darbesinde mahkumlara yapılan ağır işkenceler nedeniyle dünyanın en ağır şartlarına sahip cezaevleri arasında anılıyor.

1978'de 46 bin metrekarelik alanda inşaatına başlanılan cezaevi, 12 Eylül 1980'de Sıkıyönetim Komutanlığı emrinde Askeri Cezaevi olarak hizmete açıldı ve 5 Mayıs 1988'de Adalet Bakanlığı'na devredildi.

Daha önceki süreçlerde okul ya da müzeye dönüşeceği yönünde benzer açıklamalar yapılsa da, bugüne kadar somut herhangi bir adım atılmadı.

Otuzu aşkın tutuklu, 1980-84 yılları arasında, cezaevi yönetiminin kötü uygulamaları, yapılan işkenceler nedeniyle hayatını kaybetti.

Görüştüğümüz kaynaklar, bu sayının 50'yi aştığını öne sürüyorlar. Cezaevinde gördüğü işkencelerin bıraktığı kalıcı hasarlar nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı ise bilinmiyor.

Bu cezaevinin yakın dönem Türkiye siyasi tarihine en büyük etkisinin, "Apocular' olarak başlayan hareketin PKK olarak gelişip büyümesi" olduğu yorumları ise sık sık dile getiriliyor.

Cezaevindeki uygulamaların mimarı olduğu söylenen Binbaşı Esat Oktay Yıldıran da, 1988 yılında PKK'nın üstlendiği bir suikast sonucunda İstanbul'da öldürüldü.

'Orada yaşadığımız vahşeti unutmamız mümkün değil'

Darbe döneminde Diyarbakır E Tipi'nde hapis yatanlar maruz kaldıkları ve şahit oldukları "insanlık dışı uygulamalar nedeniyle" bu yapının bir 'utanç müzesi olması' gerektiği görüşünü savunuyorlar. Bu görüşte olanlardan biri de 31 Aralık 1980'de tutuklanıp Diyarbakır E Tipi Cezaevi'nde sekiz yıl kalan Mehdi Aslan.

PKKlı olduğu iddiasıyla 30 Aralık 1980'de tutuklanan, hakkında 24 hapis cezası istenen, askeri mahkemede başlayan yargılaması Devlet Güvenlik Mahkemesi (DGM), Ağır Cez