Duygulara köprü kurmak

Düşünün, kendinizi rahat ifade ettiğiniz için yargılanmayacağınızı hissettiğiniz bir ortamdasınız. Karşınızdaki kişi şefkatli ve anlayışlı; bu güven, uzun zamandır bastırılmış duygularınızın üzerindeki ağırlığı hafifletiyor. Size tavsiye vermiyor ya da sorunlarınıza çözüm sunmaya çalışmıyor; sadece dinliyor ve mevcut durumun size nasıl hissettirdiğini anlamaya çalışıyor. Bu deneyim, empatiyle tanıştığınız, anlaşılabileceğinizi ve dinlenebileceğinizi fark ettiğiniz an oluyor. Ve bu an, empatiyi sadece bazı kişilerle sınırlı bir yeti olarak görmenin yanlış olduğunu da gösteriyor. Hepimiz başkalarını anlamak, onların duygularına ve perspektiflerine kulak vermek için empati yapabiliriz. Empati, yalnızca özel anlarda ya da profesyonel ortamlarda değil; günlük yaşamımızda, arkadaşlıklarımızda, aile ilişkilerimizde ve iş ortamlarımızda da rehberlik edebilir. Karşımızdakini anlamaya çalışmak, onları yargılamadan dinlemek ve duygularına saygı göstermek, hem ilişkilerimizi derinleştirir hem de kendi içsel dengemizi güçlendirir.

Empati Nedir?

Empati, olayları başkasının bakış açısından görebilme ve duygularını hissedebilme yetisidir. Kendinizi başkasının yerine koymak, şefkatle hareket etmenizi ve onların durumunu iyileştirmek için elinizden geleni yapmanızı sağlar; böylece hem onların sıkıntısı hem de sizin kendi sıkıntınız hafifler.

Bu durum yalnızca zor zamanlarda değil, mutluluk ve heyecan anlarında da geçerlidir. Çocuğunuz bir şeye sevinçle tepki verdiğinde ya da arkadaşınız bir başarıyı kutladığında, onların mutluluğunu hissetmek empatiyi besler ve ilişkileri derinleştirir. Hatta empati, tanımadığınız insanları da kapsar. Örneğin, bir ortamda yalnız oturan birini görürseniz, empati yaparak onunla sohbete başlamayı isteyebilirsiniz. Savaşan, acı çeken insanların görüntülerine  kayıtsız kalamazsınız. Öte yandan, televizyonda sevinçle coşan bir kalabalık gördüğünüzde, moraliniz yükselebilir.

İşte bu anlayış, insan ilişkilerinde iletişimi de dönüştürür. Sadece bilgi aktarmak yeterli değildir; duyguların paylaşımıyla iletişim derinleşir ve kalıcı hâle gelir. Empati, karşımızdakini önce anlamayı, sonra duygularını hissetmeyi ve bunu uygun biçimde yansıtmayı gerektirir. Karşılıklı alışveriş, görünmez ama sağlam bir empati köprüsü kurarak insanlar arasındaki bağı güçlendirir.

Empati mi ve Sempati mi?

İki kelime bazen birbirinin yerine kullanılsa da, sempati ve empati birbirinden farklıdır. Empatinin aksine, sempati başkasının hissettiklerini paylaşmayı içermez. Sempati duyduğunuzda, kişinin sorununa veya talihsizliğine önem verir ve acılarına üzülürsünüz, ancak acılarını tam olarak hissetmezsiniz. Örneğin, bir arkadaşınız kayıp yaşadığında, eğer sempati duyuyorsanız, neden üzgün olduklarını ve yas tuttuklarını anlarsınız ve kayıpları için üzülürsünüz. Ancak empati duyuyorsanız, yaşadıkları kederi de hissedebilirsiniz. Sempati, kişiye karşı duyulan bir acıma duygusu iken, empati daha çok ona karşı duyulan bir şefkat duygusudur.

Empati Nasıl Geliştirilir?

Empati geliştirmek, her yaşta mümkündür ve başkalarını daha iyi anlamanızı sağlayabilecek değerli bir beceridir. Uzmanlar empati yeteneğinizi geliştirebileceğiniz bazı tavsiyelerde bulunuyor. Bunlar;

1. Aktif Dinleme: Karşınızdakinin sözlerini kesmeden veya yargıda bulunmadan dikkatlice kulak verin. Kelimelerini, ses tonunu ve duygularını gerçekten dinleyin. Bu, onların bakış açısını daha iyi anlamanıza yardımcı olur.

2. Kendinizi Onun Yerine Koyun: Onun yaşadıklarını ve hislerini onun gözünden görmeye çalışın. Deneyimlerinin ve duygularının bakış açılarını nasıl etkileyebileceğini düşünün.

3. Açık Uçlu Sorular Sorun: Muhatabınıza düşüncelerini ve duygularını daha fazla paylaşmaya teşvik eden sorular sorun. Bu, ilginizi gösterir ve onların deneyimleri hakkında daha fazla bilgi edinmenizi sağlar.

4. Yargılamadan Kaçının: Başkalarının duyguları veya deneyimleri hakkında varsayımlarda bulunmaktan veya yargılarda bulunmaktan kaçının.

5. Kendi Duygularınız Üzerine Düşünün: Kendi duygularınızı ve tetikleyicilerinizi anlayın. Bu öz farkındalık, başkalarının duygularıyla daha iyi ilişki kurmanıza yardımcı olabilir.

6. Vücut Dilini Gözlemleyin: Yüz ifadeleri, duruşu ve mimikler gibi sözsüz ipuçlarına dikkat edin. Bunlar, birinin duyguları hakkında gerçek değerli bilgiler sağlayabilir.

7. Gönüllü Olun ve Başkalarına Yardım Edin: İhtiyaç sahiplerine yardım edebileceğiniz faaliyetlere katılmak, şefkat ve anlayış duygunuzu artırabilir.

8. Duygularınızı Paylaşın: Uygun olduğunda, kendi deneyimlerinizi ve duygularınızı paylaşın. Bu, başkalarının da aynısını yapması için daha açık ve empatik bir ortam sağlayabilir.

9. Empatik Yanıtlar Verin: Birisi duygularını paylaştığında, empatiyle yanıt verin. "Böyle hissetmeni anlayabiliyorum" veya "Zor bir dönemden geçiyor gibi görünüyorsun" gibi ifadeler kullanın.

10. Çözüm Üretmekten Kaçının: Bazen insanlar çözüm aramak yerine duyulmak ve anlaşılmak isterler. Lütfen tavsiye vermekte acele etmeyin; bunun yerine duygularını onaylamaya odaklanın.

Bir başkasını yargılamadan önce onun yaşadıklarını, deneyimlerini ve bakış açısını anlamaya çalışmayı özetleyen kızılderili atasözü  “Birinin ayakkabısında bir mil yürümek zorunda kalmadan, onunla ilgili yargıya varma” der. Unutmayın, empati geliştirmek zaman ve çaba gerektirir. Empatiyi geliştirdikçe, ilişkilerinizin daha başarılı ve anlamlı hale geldiğini göreceksiniz.

Empati, hayatın karmaşasında birbirimize uzattığımız görünmez bir köprüdür. Karşımızdakini anlamaya çalışmak, sadece onları değil, kendimizi de daha doğru ve anlamlı bir şekilde görmemizi sağlar. Küçük bir dinleme, samimi bir gülümseme ya da basit bir anlayış göstergesi, ilişkilerimizi güçlendirebilir ve dünyayı biraz daha yaşanabilir bir yer hâline getirebilir.

Yazıyı dinlemek isterseniz:

https://open.spotify.com/episode/4SdbitE9P9xl4IQmK7GNH8?si=St1X-kNiQ8K01PYxQ2g6wQ

[email protected] X:@esrabc