"Hayatta bir vergiler, bir de ölüm kesindir"

Giyim masraflarımızı düşürmek için kampanya kovalıyoruz. Market raflarında indirimli ürün arıyoruz.

Telefon faturası biraz daha az gelsin diye, neredeyse her cazip fırsatta operatör değiştiriyoruz. Suya, ekmeğe verdiğimiz parayı kuruşu kuruşuna biliyoruz. Ama devleti işler tutabilmek için harcadığımız paraya gelince, hesabını bilenimiz var mı?

2016 bütçesi için kanun tasarısı, geçen hafta Meclis'e sunuldu. Tasarıda öngörülen gider kalemlerine göre, ortalama bir mükellefin eğitimden sağlığa, güvenlikten diyanete devletin belli başlı hizmetleri için ne kadar para ödediğini hesapladık.

Dolaylı ve doğrudan vergiler yoluyla, Maliye'nin kasasına aktarılan kişibaşı meblağ yaklaşık 17.000 lira. Herkesin aynı miktarda vergi ödediği anlamına gelmiyor bu. Mesela asgari ücretli bir işçiden kesilen doğrudan vergiler yıllık 4.164 lira tutuyor. 2.000 lirayı aşan Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Değer Vergisi (KDV) ödediği de düşünülürse, bu işçinin devletin kasalarına yılda aktardığı para 6.000 liranın üzerine çıkıyor. Daha fazla kazananların ödediği toplam miktar, hâliyle daha büyük olacak. Ama hesap kolaylığı için, vergi gelirlerini toplam mükellef sayısına bölerek ortalama bir değer üzerinden hesabı yaptık.

Bütçe tasarısında yer verilen büyüklüklere göre, aslan payı Maliye Bakanlığı'na ait. Ortalama mükellef, her yıl 4.640 lirayı maliye hizmetlerinin idamesi için sarf ediyor. Bakanlık, aktarılan paranın yüzde 90'ını cari transferlere kullanıyor. Mesela, cari transferler içinde yer alan hazine yardımları için bir vatandaşın yıllık ödediği para yaklaşık 1.400 lirayı bulacak. Yine aynı kalemde yer alan görev zararlarını telâfi için kişibaşı ortalama 380 lira ödeyeceğiz. Üniversitelere aktarılan paralar da bu kalemden karşılanıyor. Geçen yılki kadar bir kaynak bu yıl da aktarılırsa, yükseköğrenim kurumlarının işlerliğini devam ettirmek için mükellefin cebinden çıkacak para 400 lirayı bulabilecek.

Vatandaşlık