Hizmet Hareketi ile ilgili ilk uluslararası mahkeme kararı

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Batı’yı oyalama amacıyla hazırlattığı ve avukatlara yeşil pasaport verilmesi dışında somut bir sonucu olmayan ‘Yargı Reformu Paketi’nin açıklandığı gün Birleşmiş Milletler’den Türkiye’deki binlerce tutuklu ve KHK mağdurunu doğrudan ilgilendiren tarihi bir karar çıktı. BM İnsan Hakları Komitesi’nin 2980-2017 sayılı “İsmet Özçelik ve Turgay Karaman / Türkiye kararı” (*) Erdoğan rejiminin insan hakları ihlallerini tek tek kayda geçirdi ve Hizmet Hareketi’ne yönelik tutuklamaların keyfi olduğuna hükmetti. Komite, Anayasa Mahkemesi’ni etkin bir iç hukuk yolu olarak görmezken ByLock ve Bank Asya’ya para yatırmış olmayı tutuklama için yeterli delil saymadı. Böylece KHK’lılara yönelik tutuklamaların haksız olduğu uluslararası mahkemelerce de tescillenmiş oldu.

Kararın detaylarına ve olası etkilerine geçmeden önce şu noktanın altını çizmek şart. Adı her ne kadar ‘komite’ olsa da BM İnsan Hakları Komitesi tıpkı AİHM gibi uluslararası bir mahkeme. Kararları da Türkiye’yi doğrudan bağlıyor. Dolayısıyla Türkiye’nin kararlara uymama, dikkate almama şansı yok.

BM İnsan Hakları Komitesi’nin kararına dayanak ise Hizmet Hareketi’ne mensup eğitimciler İsmet Özçelik ve Turgay Karaman’ın Türk istihbaratı tarafından kaçırılması gerekçesiyle yapılan başvuru. Hatırlanacağı gibi Türk eğitimciler 2017 yılında Malezya’da kaçırılmış ve Türkiye’ye götürülerek tutuklanmıştı. Türk eğitimcilerin özgürlüklerinin ihlal edildiğini savunan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu bu karara uyması için Türk makamlarına 180 gün süre tanıdı. Ayrıca BM komisyonu tutuklamaların keyfi olduğunu belirterek mağdurlara tazminat ödenmesine hükmetti. BM Komisyonun kararında Türkiye’nin İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’ne imza atan ülkelerden biri olduğu hatırlatılarak “Türkiye devleti, şahısların serbest bırakılması ve uğradıkları hak ihlalleri nedeniyle onlara yeterli tazminat ödenmesi yükümlülüğü altındadır.” denildi.