İkinci Sahabe Hareketi

Anlamak için kavramlara yüklenen manayı bilmek gerekir. Yazarın veya hatibin, kullandığı kavramlara yüklediği manalar idrak edilmeden, yazılanın veya söylenenin manası ile anlaşıldığı söylenemez. Bu nedenle, okumalarda veya dinlemelerde, hitap edenin kullandığı kavramlara yüklediği manaları idrak etmek gerekir.

AKP’nin kuruluş dönemine denk gelen, Said Nursi ve Gülen Cemaati’ne olan düşmanlıktan vazgeçiş kararım sonrası Nursi ve Gülen okumalarımda kavramlara yüklenen manaları anlamak için epey mesai harcamışımdır. Üzerinde fazla mesai harcadığım Gülen kavramlarından biri de, cemaat için kullandığı “İkinci sahabe hareketi” nitelendirmesidir. Çok iddialı bir nitelendirme olduğunu düşündüğüm bu kavramda öncelikle, darb-ı mesel olmuş “Şeyh uçmaz mürid uçurur.” sözünün tersine çevrilişi dikkatimi çekmişti.

Doğu toplumları sistemden ziyade lider odaklıdır. Lider bir kurtarıcıdır ve sürekli yüceltilir. Seküler kitlelerde/cemaatlerde de durum böyledir. Hal böyle olunca bir noktadan sonra şeyh uçmasa da müridlerden biri şeyhi uçurur. Derken, kitlesel olarak şeyhin uçtuğuna inanılmaya başlanır. “İkinci sahabe hareketi” söylemi bu anlayışı tersine çeviren ve “müridini uçuran şeyh” gibi bir resmi tasavvur ettiren bir kavram. Şeyhlere gavslık, kutubluk payesi verilme yarışının yapıldığı bir kültürde, ilk defa bir “şeyh” cemaatine büyük bir paye veriyordu.

Bu iddialı nitelendirmeye, Gülen’in hüsn-ü zannı olarak bakıyordum. Nitekim, Gülen bu nitelendirmeyi kullanırken spesifik örnekler de veriyor. Mesela, infak konusunda önce Hz. Ebubekir’den bahsediyor. Sonra, arkadaşı Hacı Kemal Erimez’den bahsederek sahabe ile aynı infak ruhuna sahip olunduğunu belirtiyordu. Yada iffet konusunu ele al