Son iki yıldır yaşanan ekonomik durgunluk, art arda yapılan vergi ve fiyat artışları nedeniyle hızla yükselen enflasyon ve geçim sıkıntısı kredi kartlarını yine toplumun en büyük sıkıntılarından biri haline getirdi.

Kredi kartlarındaki batık oranı yüzde 9’u geçip 2009’daki ekonomik kriz sonrasındaki en yüksek seviyeye ulaşınca, kart borçlarına yeniden yapılandırma yani bir başka deyişle ‘Borç affı’ tartışmaları yeniden gündeme geldi. Daha önce tüketici derneklerinin dile getirdiği konuyu gündeme taşıyan son kurum Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu (TESK) oldu. 

Türkiye çapında 2 milyonun üzerinde kayıtlı esnaf ve sanatkarı temsil eden TESK Başkanı Bendevi Palandöken, sadece 2015 yılında 1 milyondan fazla insanın kart borcu nedeniyle yasal takibe düştüğünü söyledi. Palandöken, “Son beş yılda borcunu ödeyemeyen kart borçlusu vatandaşlardan 110 bin 361 kişi cezaevine girdi. Sorunun çözümü için bankalar ‘bize ne’ diyemez, elini taşın altına koymalı, borçlara uzun vadeli yapılandırma getirmelidir.” diye konuştu.

Kredi kartlarında takibe düşen kişi sayısı özellikle 2014 ve 2015’te piyasalarda yaşanan durgunluk nedeniyle hızla arttı ve 2009’daki küresel ekonomik kriz sonrası en yüksek seviyeye ulaştı. Kartlara getirilen taksit sınırlaması ve asgari ödeme tutarı oranının artırılmasına karşın son iki yılda kart borcu nedeniyle 1’er milyondan fazla kişi kart borcu nedeniyle yasal takibe düştü. Geçen yıllardan bu yana süren davalar da eklendiğinde hakkında takip başlatılan gerçek kişi sayısı 1 milyon 936 bin gibi rekor bir seviyeye ulaştı.

Kredi kartı batığının artmasında tüketiciler kadar, vatandaşın gelirinin 10 katına varan limitler sağlayan bankaların da sorumlu olduğunu kaydeden Bendevi Palandöken şunları söyledi: “Toplam kredi ve banka kartı sayısı 171 milyon adeta ulaşan Türkiye, bu alanda Avrupa’da birinci sıraya yerleşti. Bunların 58 milyon 215 binini kredi kartları oluşturmaktadır. Kartlı yapılan alışverişin vatandaşın harcamalarının içindeki payı ise son 5 yılda yüzde 28’den yüzde 39’a çıkatı. Kart enflasyonu aynı zamanda tüketici mağduriyetinin artmasına neden oluyor ve piyasanın dengelerini bozuyor.”

Kredi kartı borcu nedeniyle yasal takibe düşen kişi sayısı artarken, bankaların bu alandaki batık oranı da hızla yükseliyor. Bankaların bireysel kredi kartı batağının toplam kredi kartı borcuna oranı, yani batık oranı 2013’te yüzde 5.64’te seyrederken ani bir sıçrama yaptı. 2014’te yüzde 7.41’e, 2015’te yüzde 8.88’e yükseldi. Yılın ilk ayında da yükseliş sürdü ve yüzde 9.1’e çıktı. Tüketicilerin toplam kredi kartı borcu 75.9 milyar lira olarak belirlenirken söz konusu rakamın 6.9 milyar liralık bölümü sorunlu kredilerden oluştu. Bu aynı zamanda bankaların kredi kartı aracılığıyla vatandaşa kullandırdığı her 100 TL’nin 9.1 TL’sinin geriye dönmediği anlamına geliyor. Bu oran son 10 yıl içinde 2009’daki kriz hariç en yüksek seviyeyi ifade ediyor.

Kredi kartı borcuna yeniden yapılandırma en son 2009 yılında yapılırken, 1 milyondan fazla kişi yararlanmıştı. Bu kararın ardından 2011 yılında kredi kartlarıyla ilgili özel bir yasa çıkartıldı ve af getirilmesi yasa değişikliğine bağlandı. Yani şu anda en az 2 milyon davalı kart kullanıcısı ve sadece asgari borç tutarını ödeyebilen milyonlarca kişiyi ilgilendirecek değişiklik sadece Meclis’teki bir yasa değişikliği ile yapabilir.

Meydan Gazetesi