Kültür Mirasımızın Münevverleri 4: İsmail Hami Danişmend

Yakın tarihte yaşamış münevverlerimizi kültür mirasımıza katkıda bulunmak amacıyla yetişmekte olan genç kuşaklara bir nebze daha tanıtabilmek için yazmaya devam ediyorum. Yakın tarihin şüphesiz en önemli münevverlerinden birisidir İsmail Hami Danişmend.

Danişmend ismi bilgi ve ilim sahibi manasında, Fatih ve Süleymaniye Medreseleri olmak üzere icazet alma seviyesine gelen talebelere verilen isimdir. Bu hamiyetperver, çalışkan, gayretli vatan evladı her şeye rağmen tarihi misyonunu yerine getirmiş ve gelecek nesillere bir kültür mirası bırakmıştır. Türkçülük yönü ön plandadır. Danişmendoğulları Beyliği’nin kurucusu Danişmend Gazi soyundan gelen İsmail Hami Danişmend, Türk tarihi ve Türk dili sahasındaki araştırmalarıyla tanınmış seçkin bir tarihçimiz ve oldukça değerli bir fikir adamımız olarak kendisini bütün ilim çevrelerine kabul ettirmiş bir değerimizdir. Babası Cebel-i Garbî Mutasarrıfı Emir Mehmet Kâmil Bey, annesi Melek Hanım’dır. Merzifon’da 1 Ocak 1889 ‘da doğmuştur. 

Günümüzdeki Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin benzeri olan Mekteb-i Mülkiyye’de okuduktan sonra kısa bir dönem Dışişleri Bakanlığında çalıştı, fakat memurluğu sevmediği için kendisini gazetecilik ve yazarlığa adadı. Engin bilgi ve kültüründen dolayı bazı üniversitelerde Yakınçağ Tarihi, Dinler Tarihi, Siyasi ve Medenî Tarih gibi çeşitli dallarda hocalık yaptı, ayrıca İngiliz işgaline uğrayıncaya kadar da Bağdat Hukuk Fakültesi dekanlığını yürüttü. İstiklal Savaşı sırasında tam bağımsızlığı savunan ve milliyetçiliği teşvik eden ateşli gazete yazılarıyla Mütareke’nin karanlık günlerinde İstanbul’da bir ümit ışığı oldu. Sivas Kongresi’ne İstanbul delegesi olarak katıldı. Kongrenin divan kâtipliğine seçildi. Millî Mücadel