Azerbaycanlı bilim adamı Hacı Ferhat Mirza Bey; "Hulûsi Efendi Türk bilgeliğinin zirvelerinden biri 'Gül ve Gönül Medeniyeti' temasıyla gerçekleştirilen 'Uluslararası Somuncu Baba ve Hulusi Efendi Sempozyumu'nda bir konuşma yapan c yirminci asırda divan yazan az miktarda şairlerden biri olan Hulûsi Efendi'yi "Türk bilgeliğinin zirvelerinden biri" olarak tanımladı. Hulusi Efendi Vakfı tarafından organize edilen ve İstanbul Lütfi Kırdar Kongre Merkezi'nde yapılan 'Uluslararası Somuncu Baba ve Hulusi Efendi Sempozyumu'nda dünyanın farklı ülkelerinden gelen bilim adamları gönülleri imar eden Türk mutasavvıfları Somuncu Baba ve Hulusi Efendi'yi anlattı. Sempozyumun açılış konuşmasını yapan Hulusi Efendi Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Avukat Mustafa Yağcı, asırlar boyunca Osmanlı coğrafyasını etkileyen ve talebeler yetiştiren Somuncu Baba ile yüzyılımızın mutasavvıf ve divan şairlerinden Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi'yi İstanbul'daki programın ardından Bursa Malatya'nın Darende ilçesinde gerçekleştirilecekleri sempozyumlarla anacaklarını vurguladı. Somuncu Baba'nın hoşgörü içerisinde altı yüzyıldır bütün insanlık alemine gül rayihaları dağıtan bir cennet çiçeği olduğunu ifade eden Yağcı, Hulusi Efendi'nin de asrımızdan gelecek asırlara bir sel gibi çağlayıp coşan, insana sevgiyi maya maya yoğuran bir büyük yakarışın gönül yazgısı, erdemin gökçeği, sözün en gerçeği olduğunu belirtti. Kültürün hem kişi hem toplum hayatının maddi ve manevi değerlerini kapsadığını söyleyen Mustafa Yağcı 'İslam kültürü' mefhumunun bütün faaliyet, manevi değer, sosyal görüntü, ahlak kaidelerini de içine aldığını kaydetti. ...**** Bosna Hersekli Şeyh Mesud Hacimeylic ile Osman Hulusi Efendi'yi çeşitli yönleriyle inceleyen Prof. Dr. Kazım Hacımeylic, siyasi ve kültürel anlamda iki farklı ortamda yaşamlarını sürdürerek, halklarına hizmet eden iki Allah dostunun da yaşadıkları toplumlarda bıraktıkları etkinin aynı olduğunu dile getirdi. Özbekistan İlimler Akademisi öğretim üyesi Dr. Masudhon İsmoilov da konuşmasında; "Kemala ermiş olanların hayat yolları aşk hakkındaki görüşleri İslâm tefekkürü, tarihi ve bugünü için çok değerli ve kıymetlidir" dedi. Sempozyuma Azerbaycan'dan katılan Hacı Ferhat Mirza Bey ise Osman Hulûsi Ateş'in Türk halklarının hepsi için büyük hürmet ve ihtiramla anılan, sevilen filozof şair olduğunu bildirdi. Mirza Bey; "Hulûsi Darendevi yüzlerle Türk şairlerinden biri olarak eserler boyu tetkik olunacak eserler bırakarak gitmiştir. Hulûsi Efendi Türk bilgeliğinin zirvelerinden biridir. O, yirminci asırda divan yazan az miktarda şairlerden biridir. Onun divanında şiirin bütün vezinlerinde ve aruzun bütün behrelerinde yazılan eserler vardır. Orta asırlara has olan bu edebi üslup mikyası yirminci asırda her kese nasip olmuyordu. Darendevi bu bakımdan da, seçkindir. Onun baştan başa hakka, adalete, yani Yüce Yaratanın yoluna hizmet etmektedir." şeklinde görüşlerini dile getirdi. Pakistan'dan gelen Prof. Dr. Muhammed İkbal Müceddidi ise Hulûsi Efendi'nin kendi manevi zenginliğini insanların mutluluğuna, ilmin, eğitimin inkişafına verdiği gibi, yıllar boyu sahip olduğu maddi zenginliğini de dar anlamda Türk insanının, bütünlükte ise beşer evladının kullanımına sunduğunu belirtti. Marmara Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil'in başkanlığını yaptığı sempozyumun ilk oturumunda Marmara Üniversitesi'nden Prof. Dr. Necdet Tosun ve Prof. Dr. Nihat Öztoprak, Azerbaycan Teknik Üniversitesi'nden Prof. Dr. Elcin İsgenderzade, İngiltere'den Prof. Dr. Sheikh Rudwan Muhammed, Pakistan'dan Prof. Dr. Muhammed İkbal Müceddidi ile Bosna Hersek'ten geleb Prof. Dr. Kazım Hacımeylic birer konuşma yaptı Prof. Dr. Hayrettin İvgin'in oturum başkanlığını yaptığı ikinci oturum da ise, Marmara Üniversitesi'nden Prof. Dr. Sebahat Deniz, Azerbaycan'dan Doç. Dr. İttifak Mirzabeyli ve Hacı Ferhat Mirza Bey, Özbekistan'dan Dr. Masudhon İsmoilov ve Fayzullahan Atahanov sempozyum için hazırladıkları tebliğleri sundu.**** Serdar Tuncer'in şiirler seslendirdiği ve sunuculuğunu yaptığı programda Ahmet Özhan da bir konser verdi. Sempozyuma Hulusi Efendi Vakfı Mütevelli Heyet Başkanı Hamit Hamidettin Ateş, BBP Genel Başkanı Mustafa Destici, AK Parti Grup Başkan Vekili Mahir Ünal ve çok sayıda izleyici katıldı. Program sonunda Vakıf Mütevelli Heyet Başkanı Hamit Hamidettin Ateş tarafından, bilim adamları ile sanatçılara plaket verildi. İstanbul'un ardından, 9 Haziran 2012 Cumartesi günü Bursa Merinos Kültür Merkezi'nde ve final programı ise vakfın genel merkezinin de bulunduğu Malatya'nın Darende ilçesinde gerçekleştirileceği bildirildi.