'Makul Şüphe' ülkeyi ayağa kaldırdı

Bazı konularda verdiği kararlarla özgürlükçü yaklaşım sergileyen Anayasa Mahkemesi'nin (AYM), bu kez hukuksuz gözaltı, arama ve el koymaların gerekçesi olan ‘makul şüphe'yi hukuka uygun bulması şaşkınlıkla karşılandı. Hükümetin baskısı ile uygulanan Twitter yasağını kaldıran, dershanelerin faaliyetine devam etmesini sağlayan ve HSYK Kanunu ile adalet bakanına verilen yetkileri iptal ederek yargının siyasallaşmasına karşı duran AYM, buna karşın makul şüphe ile ilgili verdiği kararla kafaları karıştırdı.

Daha önce, iktidarın sopası haline gelen sulh ceza hâkimliklerini Anayasa'ya uygun bulan yüksek mahkemenin, son olarak verdiği ‘makul şüphe' kararına tepki gösteren hukukçular, bu kararın AYM'ye yakışmadığını vurguladı. Uzmanların bu konudaki görüşleri özetle şöyle:

YARSAV BAŞKANI MURAT ARSLAN: İktidar, TBMM'deki çoğunluğuna ve yeniden yapılandırdığı yargı organlarına güvenerek kendisine koruma zırhı oluşturup muhalifleri sindirecek yasal düzenlemelerle hukuk sistemini eğip bükmektedir. Son iki yıldaki yasal düzenlemeler hiçbir hukuk devletinde görülemeyecek, ancak kabile devletlerinde yaşanabilecek gelişmelerdir. Eğer bir hukuk devleti niteliği taşıyor olsak ‘makul şüphe' kavramı da yeterli güvenceyi sağlayabilir. Ancak kötü niyetli uygulayıcıların elinde ‘somut delillere dayalı kuvvetli şüphe' kavramı da yeterince ciddi bir tehdit kaynağı olabilir. Nitekim son dönemdeki hem kolluk uygulamaları hem de yargı pratiği epey absürt örnekler barındırmaktadır.

ELAZIĞ HAKİMİ DR. İDRİS BERBER: ‘Şüpheden sanık yararlanır' ilkesini kabul ettiğiniz bir ceza hukuku sisteminde ‘makul şüphe'ye yer veremezsiniz. Makul şüphe kavramı; masumiyet karinesinin katilidir. Harf inkılabı için ‘Bir gecede halkın tamamı cahil yapıldı.' diyenler; makul şüpheyle ‘Bir gecede halkın tamamı şüpheli yapıldı.' diyorlar mı?

ESKİ ADALET BAKANI HİKMET SAMİ TÜRK: Makul şüphe, gerçekten makul bir biçimde uygulansa bir