Meylü'r - rahat ve celladı sehhar

         Bediüzzaman Hazretleri, Müslümanları geri bırakan ve ilerlemelerine engel olan düşmanlardan sekizincisi hakkında diyor ki:

         “Sonra, umum meşakkatin anası ve umum rezâletin yuvası olan MEYLÜ’R-RAHAT (rahat düşkünlüğü)  geliyor. Himmet ve gayreti kaydedip bağlar, sefâlet hapisanesine atar. Siz de ‘İnsan için, çalışmasından, say ve gayretinden başka yoktur.’  (Necm Suresi, 53/39)  âyeti olan âlicenap mücâhid o  SİHİRBAZ  CELLÂD’a gönderiniz.

         “Evet size meşakkatte, büyük bir rahat var. Zira, fıtratı  müheyeyyiç (heyecanlı)  olan insanın rahatı sayu gayret ve mücadelededir.”

         On Yedinci Lem’a’nın Sekizinci Notasında deniliyor ki: “Vazifede (çalışıp gayret göstermekte)  lezzet bulunduğuna en zâhir bir delil: Sen kendi âzâ ve duygularının hizmetlerine bak. Her biri şahsî bekân için ve nev’inin (insanlığın) bekâsı için ettikleri hizmetlerinde ayrı ayrı lezzetleri var.  Bizzat hizmet, onlara bir lezzet alma hükmüne geçiyor. Hatta hizmeti terketmek o organın bir nevi azabıdır.

         “Hem en zâhir bir delil de, horoz ve yavrulu tavuk gibi hayvanatın vazifelerinde gösterdikleri fedâkârâne ve merdâne vaziyetleridir ki, horoz aç olduğu halde tavukları nefsine tercih edip bulduğu rızka onları çağırır; yemez onlara yedirir. Ve bir şevk, iftihar ve lezzet almakla o vazifeyi gördüğü görünür. Demek o hizmette yemekten fazla bir lezzet alır.

         “Hem küçük yavrularına çobanlık  eden tavuk dahi, yavrularının hatırı için ruhunu fedâ eder, ite atılır. Kendini aç bırakıp onları duyurur. Demek o hizmette öyle bir lezzet alır ki, açlık acısına ve ölmek elemine üstün gelir. (…)