Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, “AİHM kararlarına uymayan bir ülkeyiz’ şeklinde bir genelleme yapılıyor. Bu doğru değil. Bütün ülkelerin uymadığı kararlar var. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne taraf olan ülkelerin karara uyma ortalaması yüzde 79. Türkiye’nin uyma oranı ise yüzde 91” demişti.

Bakan Tunç’un sözlerine bağımsız İstanbul milletvekili Mustafa Yeneroğlu’ndan tepki geldi. Sosyal medya hesabından açıklamalarda bulunan Yeneroğlu, Bakan Tunç’un AİHM kararlarına uyma oranıyla ilgili dezenformasyon yaptığını söyledi.

Yeneroğlu’nun paylaşımı şöyle:

“Adalet Bakanı dezenformasyon yapar mı?

Sayın Adalet Bakanı’nın AiHM Kararları’nın icra edilmesine ilişkin verdiği oranların en güncel halini kendisinin de kaynak olarak gösterdiği Avrupa Konseyi’nin resmi internet sitesinde görebiliyoruz (https://coe.int/en/web/execution/turkey).

Sayın Bakan sözde dezenformasyona karşı çıkıyor ama açıkca dezenformasyon yapıyor ve Türkiye’nin insan hakları ihlalleri konusunda vahim durumunu pembe tablo çizerek olumlu göstermeye çalışıyor. Tabi ki de oranları ve rakamları çarpıtıyor.

Bir kere Avrupa ülkelerinin AİHM kararlarını uygulama ortalaması yüzde 79 değil 85. Avrupa ortalamasını zayıf gösteren ülkeler başta savaş durumunda olan bizden çok daha otoriter olan Rusya yüzde 68 oranında kararları uygulamamış, yine kararları yüzde 66 oranında uygulamayan Azerbaycan, sırasıyla Arnavutluk (yüzde 47), Gürcistan (yüzde 40) ve devamında Malta, Ukrayna, Ermenistan ve Moldavya. Bu ülkeler Avrupa ortalamasını çok aşağıya çektiği için mukayese durumunda Türkiye nispeten ‘iyi’ görünüyor.

Türkiye’nin AİHM kararlarını uygulama oranı ise Sayın Bakan’ın belirttiğinin de biraz üzerinde, yüzde 90 seviyesinde.

Peki, bu oldukça yüksek görünen oran ne kadar anlamlı? Türkiye’nin icra etmediği dosya sayısı 456 iken yine bize oldukça yakın bir orana (yüzde 91) sahip Belçika’nın icra etmediği dosya sayısı sadece 27. Diğer bize yakın orana(yüzde 92) sahip ülke ise Letonya. Letonya’da icra edilmeyen dosya sayısı ise sadece 12.

Biz kendimizi hangi Avrupa ülkeleri ile kıyaslıyoruz?

Avrupa Konseyi üyesi olmayan ve kararları uygulama oranı yüzde 32 olan Rusya’yla mı, yüzde 34 uygulama oranına sahip Azerbaycan’la mı yoksa yüzde 60 uygulamaya sahip 60 Gürcistan’la mı?

İsterseniz bir de gerçekten hukukun üstünlüğünün çok ileri düzeyde hâkim olduğu ülkelerdeki duruma göz atalım. Örneğin; İsveç’te AiHM Kararları’nın uygulama oranı yüzde 99 iken bekleyen dosya sayısı sadece 1’dir. Hollanda’da kararların icra oranı yüzde 94, bekleyen dosya sayısı 11’dir. Slovenya’da ise icra edilme oranı yüzde 99 ve bekleyen dosya sayısı sadece 5’tir. Almanya’ya baktığımızda ise kararların uygulama/icra edilme oranı yüzde 96 olduğunu ve sadece 10 dosyanın icrasının gerçekleştirilmediğini görüyoruz.

Keşke Sayın Bakan kelime oyunları ve dezenformasyon yapmayı bırakarak hukukun üstünlüğünden ne kadar uzaklaştığımız gerçeği ile yüzleşse de ve en azından Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin vermiş olduğu 456 Karar’ın gereğini bir an evvel yerine getirilmesi için gayret etmeye başlasa.”