NATO genişlemede hesap hatası mı yaptı?

DW'nin Beklan Kulaksızoğlu ve William Noah Glucroft imzalı analiz haberine göre, Tarih 1 Aralık 2021. ABD'nin öncülüğündeki Batı ile Rusya arasında Ukrayna nedeniyle krizin tırmandığı günler… Letonya'nın başkenti Riga'da toplanan NATO dışişleri bakanlarının "Rusya tehdidi"ni masaya yatırdığı sıralarda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Moskova'da yabancı ülke büyükelçileriyle yaptığı toplantıda, "Kendimizi giderek artan bir tehdit altında hissediyoruz. NATO'dan Doğu'ya genişlemeyi durdurmasını, Rusya'ya güçlü, güvenilir, uzun vadeli ve hukuki bağlayıcılığı olacak şekilde yazılı güvenlik garantileri vermesini talep ediyoruz" diyordu.

Batı'nın bu konuda şimdiye kadar verdiği sözlü taahhütleri yerine getirmediğini söyleyen Putin, NATO askeri altyapısının Rus topraklarına çok yaklaştığını ve Ukrayna ordusunun Rusya yanlısı milislerin kontrolündeki doğu bölgelerine yığınak yaptığını anlattı. ABD ve NATO'nun yanıtı ise netti: Her egemen ülke hangi ittifakta yer alacağına kendi karar verir. Açık kapı politikamızı sürdürüyoruz. Rusya'nın bir veto hakkı yok.

Peki Batı, Rusya'ya ne tür taahhütlerde bulunmuştu, NATO doğuya fazla mı genişledi ve Rusya'nın tehdit algısında haklılık payı var mı?

Washington'daki George Washington Üniversitesinin arşivleri, güvenlik garantileri konusunun daha Sovyetler Birliği resmen yıkılmadan Rus yetkililerle Batı arasında yapılan üst düzey görüşmelerde masada olduğunu, ilişkilerin nasıl bir çerçeveye oturtulacağı konusunun Batılı ülkeler arasında önemli bir tartışma konusu olduğunu ortaya koyuyor. Konu, 1989'da Berlin Duvarı'nın yıkılması ve Almanya'nın yeniden birleşmesi sürecinde de üst düzey görüşmelerin önemli gündem maddeleri arasında yer aldı.

Belgeler, o dönemde bu konuda ABD yönetimi içinde de görüş ayrılıkları olduğunu gözler önüne seriyor. Devlet arşivlerinden elde edilen gizliliği kaldırılmış belgelere göre 1990 yılında Pentagon, Do