Öncüler veya Öndekiler

Hizmet Hareketi’ne gönül vermiş kimseler olarak yaşlanıyoruz.  Gençlerimizin yaşlılarımıza oranının fazla olduğunu belirten kaynaklar, duyumlar olsa da otuz senedir böyle bir hareketin içerisinde sadakat gösterenlerimizin çoğaldığını düşünürsek, önemli bir kesimin yaşlandığını veya en azından olgunluk çağının son devresine doğru evrildiklerini var sayabiliriz. Gerçi Salah Birsel gibi yaşlılığa farklı bir tanımlama getirenlerimiz de olabilir:

Yaşlılık elin ayağın tutmaması değildir. Yaşlılık aklın, zihnin ve kafanın çalışmamasıdır.” Salah Birsel’in bu tarifine göre yirmi yaşında bile ihtiyarlamak mümkündür, seksen yaşında genç kalmak da.  

Fakat biz, bir neslin büyükleri olan ihtiyar ve yaşlılığı inanç ve gelenekler noktasında sosyolojik olarak ele almaya çalışacağız. Bu hususun aydınlanması için de asr-ı saadete kadar gidip Kuran’ın rehberliğine müracaat edeceğiz.

Türk atasözünde; “Su küçüğün söz büyüğün denir.” Yani bir toplumda büyükler konuşmalı, küçükler onları dinlemeli, ancak su içme sırasını küçükler saygı duyarak büyüklere verseler bile, büyükler kabul etmemeli, suyu önce küçükler içmelidir. “Su küçüğün yol büyüğün” de denir. Bir toplumun ahlak ve fazilet yolunu genellikle büyükler beliler.  “Balık baştan kokar” atasözü de aynı gerçeğe işaret eder.

Tabiatta yola çıkan geyikler bile sürüye ağırlık yapıyor diye düşünüp yaşlılarını terk etmezler. Bilakis onların rehberliğinde yol alırlar. Sürünün en yaşlısı uçsuz bucaksız ormanlarda ne tarafa bakar da işarette bulunursa sürü oraya doğru kaybolmadan selametle yol alır.  

Büyüklerin önde olmaları ve tecrübelerinden dolayı daha genç nesil üzerinde etkili ve tesirlidirler. Küçüklerin dünyasının tesisinde büyüklerin emeklerinden ötürü küçükler, büyüklerin yoluna iradi veya gayr-i iradi tabidirler.  Menfi veya müspet durum böyledir. Bu bakımdan üç aşağı beş yukarı gençlerimiz vazifesini yapan veya görevlerini ihmal eden yaşlılara göre şekillenir. Zira bir önceki jenerasyonun görevlerini yapıp yapmadığını