Pasaport iptalleri AİHM'den döndü

⏱ Okuma Süresi 2 dk•Yayınlanma Salı, Eylül 30 2025

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), pasaport iptalleriyle ilgili bugün açıkladığı Gür ve Bedir v. Türkiye kararında, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) 8’inci maddesinin ve 1 No’lu Protokol’ün 2’nci maddesinin ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme, Türkiye’nin başvuruculara tazminat ödemesine karar verdi.

İnsan hakları hukukçusu Ufuk Yeşil, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda kararı duyurarak, bunun pasaport iptalleriyle ilgili kararların devamı olduğunu vurguladı.

“Barış İçin Akademisyenler” bildirisini imzalayan başvurucular Ali Deniz Gür ve Yasin Bedir, 2016’daki 689 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile üniversitelerdeki görevlerinden ihraç edilen ve pasaportları iptal edilen akademisyenler arasında yer alıyor. İki akademisyen yurt dışında doktora programlarına kabul edilmelerine rağmen, pasaportları iptal edildiği için eğitimlerine başlayamadıklarında şikayetçi oldu.

AİHM kararında, daha önceki Telek ve Diğerleri v. Türkiye davasına da atıf yaparak, 689 sayılı KHK’nin keyfiliğe karşı yeterli güvenceler sunmadığını, pasaport iptallerinin hukuka uygunluk şartını karşılamadığını ve olağanüstü halin gerektirdiği ölçüyü aştığını vurguladı. Mahkeme, bu nedenle akademisyenlerin hem özel hayata saygı hakkının (Madde 8) hem de eğitim hakkının (1 No’lu Protokol, Madde 2) ihlal edildiğine hükmetti.

Türkiye, karar gereği her bir başvurucuya 2 bin 600 Avro manevi tazminat ile 1.000 Euro masraf ve gider ödeyecek.