Risale-i Nurlar ve samizdat

Arkadaşımız Nebi  İlker Sevim Bey,  “Barla'da Doğan Işık:  Risale-i Nur Hareketi ve Sovyet Rusya'daki Samizdat Edebiyatı Karşılaştırması" diye bir çalışma yapmış. Bunu sizlere  aynen aktarmak istiyorum.

1927 yılında ufak bir Anadolu köyü olan Barla'da, zorunlu ikamete tabi tutulan bir din âliminin kalemi, tüm engellere rağmen yaklaşık yüz yıl boyunca milyonlarca insanı etkileyecek bir hareketin temellerini atıyordu. Bediüzzaman Said Nursi'nin sürgününde te’lif etmeğe başladığı Risale-i Nur Külliyatı, Türkiye'nin modernleşme sürecinde bastırılmaya çalışılan dini düşüncenin yaşaması ve yayılması için bir can simidi olacaktı. 

Anadolu'nun bağrında başlayan Risale-i Nur hareketinden yaklaşık 20 yıl sonra, binlerce kilometre ötede, Sovyetler Birliği'nde totaliter rejimin baskısı altında yaşayan aydınlar, resmi sansürü aşmak için Nur hareketi ile hemen hemen aynı metotlarla, elle yazılan, teksir makineleriyle çoğaltılan ve elden ele dolaşan "Samizdat" adı verilen yeraltı edebiyatını oluşturuyorlardı. Farklı inanç sistemleri ve siyasi koşullar altında ortaya çıkan iki önemli hareketinin ilginç benzerliklerini inceleyelim.

1927 yılında Bediüzzaman Said Nursi, rejim tarafından "tehlikeli" görülen fikirleri nedeniyle Isparta'nın ücra bir köyü olan Barla'ya sürgün edildi. Osmanlı'nın son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında yaşanan büyük toplumsal dönüşümler, modernleşme adı altında getirilen seküler uygulamalar ve dini hayatın kısıtlanması, Nursi'yi manevi bir direniş başlatmaya itmişti. 

Barla'da geçirdiği sekiz yıl boyunca, Nursi'nin kaleme aldığı tefsir ve risaleler, el yazısıyla çoğaltılarak gizlice dağıtıldı. "Nur