SAMANYOLUHABER.COM MOSKOVA

Rusya Yüksek Mahkemesi, Afganistan’daki Taliban hareketinin Rusya’daki terör örgütü statüsünü askıya aldı. Mahkeme kararının derhal yürürlüğe girdiği belirtildi.

Rusya Başsavcılığı’nın 31 Mart’ta Yüksek Mahkeme’ye sunduğu başvuru üzerine, Rusya Yüksek Mahkemesi bu kararı kabul etmiş oldu. Bu başvurunun arkasında ise 2024 yılında Dışişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı’nın Devlet Başkanı Vladimir Putin’e Taliban’ın yasa dışı statüsünün kaldırılması yönündeki önerisi yer aldı.

Terörle mücadele yasasındaki değişiklik

2003 yılında terör örgütü ilan edilen Taliban, uzun yıllar boyunca Rusya’da yasaklı bir yapı olarak kabul edildi. Ancak 2024 yılında yürürlüğe giren terörle mücadele yasasındaki değişikliklerle birlikte, bir örgütün terör listesinde kalıp kalmamasına mahkemeler karar verebilecek hale geldi.

Yeni düzenlemelere göre, eğer bir yapı “terörizmi destekleyen faaliyetlerini sonlandırmış ve Rusya Ceza Kanunu’na aykırı hareket etmiyorsa”, mahkeme kararıyla bu yapı üzerindeki yasak askıya alınabiliyor.

Taliban, 2021 yılında Afganistan’da tekrar iktidara geldi. O tarihten bu yana Rusya, Taliban’la diplomatik temaslarını sürdürdü. Moskova, Taliban’ın Afganistan’daki gerçek güç olduğunu kabul ederek, güvenlik ve bölgesel iş birliği açısından onlarla iletişimi devam ettirdi. Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 2018 yılında Taliban ile temasların, Afganistan’daki Rus vatandaşlarının ve diplomatik temsilciliklerin güvenliği için önemli olduğunu vurgulamıştı.

Cumhurbaşkanı Vladimir Putin de 2024 yılında yaptığı açıklamada, Taliban’ın ülkeyi fiilen yöneten güç olduğunu belirterek, “Gerçeklerden yola çıkarak ilişki kurmamız gerekiyor” demişti.

Bölgesel Eğilimler ve Uluslararası Durum

Taliban yönetimi hâlâ uluslararası toplum tarafından resmen tanınmıyor. Tanınma için belirlenen iki temel şart – kadın haklarına riayet edilmesi ve kapsayıcı bir hükümet kurulması – Taliban tarafından yerine getirilmiş değil. Birleşmiş Milletler yetkilileri ve insan hakları raportörleri, özellikle kadın ve kız çocuklarına yönelik baskıların arttığını ve insan hakları ihlallerinin derinleştiğini raporluyor.

Bununla birlikte Orta Asya ülkeleri Taliban yönetimiyle ilişkilerini kademeli olarak normalleştiriyor. Kazakistan 2024 ortasında Taliban’ı terör listelerinden çıkardı, Kırgızistan ise aynı adımı Eylül ayında attı. Türkmenistan, TAPI doğal gaz boru hattı projesini yeniden canlandırırken, Özbekistan da milyar dolarlık ekonomik anlaşmalar imzaladı. Tek istisna olan Tacikistan ise Taliban’ı hâlâ eleştiriyor ve iş birliği süreci başlatmış değil.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, uluslararası toplumun Taliban ile nasıl iletişim kurması gerektiğini belirlemek üzere Doha’da özel temsilcilerin katıldığı toplantılar düzenliyor. Bu görüşmelere Taliban yetkilileri sınırlı ölçüde katıldı.