Rusya ve AB arasında Sırbistan’ın denge politikası

Geçtiğimiz hafta Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da IX. Uluslararası Entelektüeller Buluşması gerçekleşti. Sırbistan’ın bir yandan AB üyeliği beklediğini, diğer yandan Rusya lehine sokak yürüyüşleri organize ettiğini ve ayrıca tarafsız tutumunun yanında Rusya ve NATO ile tatbikatlar yaptığını dört günlük süre içinde çok kez duymuş olduk. Slav kültür değerleri ve enerji kaynakları yönüyle Rusya’ya bağımlı olan Sırbistan, jeopolitik konumu itibariyle ve aldığı yatırım fonları nedeniyle en az o kadar AB’ye bağımlı. Balkanlardaki etnik ve siyasi çekişmelerin sonlandırılması ve bölgesel istikrarın sağlanması adına Belgrad’ın tutumunu değerlendiren Rus, Sırp ve farklı ülkelerden uzmanlar bu birliktelikte önemli tezleri dillendirmiş oldular. 

Balkanlar ve özellikle batı kesimi, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Karadağ ve yakın zamanda bağımsızlığını ilan eden Kosova, 21. yüzyılın başından bu yana dış aktörlerin yoğun ilgisini çekiyor. Bu arada Türkiye'nin oyuncu listesinde özel bir yeri var. Bunun nedeni asırlar boyu ortak tarih ve coğrafi yakınlık. Rusya, İran ve Azerbaycan gibi üreticilerin Türkiye üzerinden Balkanlar’a ve Avrupa’ya ulaştırmak istediği petrol ve gaz hatları ise ayrı bir ilgi sebebi. 

Aynı Türkiye gibi bütün Balkanlar, tarihi ve kültürel bağları nedeniyle Rusya için de önem arz ediyor. Sırbistan ise Rusya'nın Balkanlardaki en güçlü müttefiki. Bu nedenle, Rusya, Sırbistan'ı her zaman kollamakta ve Belgrad’ın tercihlerini öncelikle ele almaktadır. Ayrıca Rusya, Sırbistan ile arasındaki bu yakınlığı enerji ve başka konularda Avrupa'ya açılan bir kapı olarak değerlendiriyor. Bu nedenle petrol, doğal gaz ve elektrik şebekelerine yatırım yapıyor. 2008 yılında Sırbistan Petrol Sanayi Şirketi'nin yüzde 51'i Rus enerji şirketi Gazprom tarafından satın alındı ve Güney Akım doğal gaz boru hattının Sırbistan'dan ge