Siyasi tutuklular haklarını kullanamıyor

Gazete Duvar'da siyasi tutukluların uğradığı hak ihlallerini kaleme alan İnsan Hakları Çalışanı Zafer Kıraç Mahpuslar ve insan hakları örgütleri açısından kazanılmış hakların bir çoğunun kaybedildiğini anlattı 

İşte Kıraç'ın kaleme aldığı yazı 

İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 1'inci maddesinde "Bütün insanlar özgür, onur ve haklar bakımından eşit doğarlar. Akıl ve vicdanla donatılmışlardır, birbirlerine kardeşlik anlayışıyla davranmalıdırlar", 28'inci maddesinde ise, "Herkesin bu Bildirgede ileri sürülen hak ve özgürlüklerin tam olarak gerçekleşebileceği bir toplumsal ve uluslararası düzene hakkı vardır" ifadeleri bulunmaktadır. Peki Türkiye bu iki önemli maddedeki sorumluluklarını yerine getirmekte midir? Hapishanelerde insan onuruna saygı koşulları var mı ve nasıl bir muamele gösteriliyor? Yasal düzenlemeler, idari uygulamalar, yargı pratikleri insan onuruna saygı açısından uygun mu? Hepimizin bu soruları sorması gerekir.

Mahpusların uluslararası insan hakları belgelerinde düzenlenmiş hakları var. Birleşmiş Milletler Medeni ve Siyasi Haklar Uluslararası Sözleşmesi’nin 10'uncu maddesi, “tutulanların hakları” başlığını taşır ve ilk maddesi şöyledir: Özgürlüğünden yoksun bırakılan herkes, insani muamele ve insanın doğuştan sahip olduğu insanlık onuruna saygı görme hakkına sahiptir.

Cezaevlerinde olması gereken standartlar açısından da uluslararası belgelerde kurallar vardır. Söz gelimi, BM Minimum Cezaevi Standart Kuralları 1955 yılında, Avrupa Konseyi Minimum Cezaevi Tretman Kuralları 1973 ve Avrupa Cezaevi Kuralları 1987 yıllarında oluşturulmuştur.

BM Genel Kurulunun 14 Aralık 1990 tarihli ve 45/111 sayılı kararıyla kabul edilen Mahpusların Islahı İçin Temel Prensipler’ de de mahpusların hakları vurgulanır, konumuz açısından özelikle şu iki madde bu haklara vurgu yapar.

"Irk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya başka bir f