Siyasiler ve hukukçular: AYM makul şüpheye ortak olmamalı

Siyasiler ve hukukçular, demokrasi ve insan haklarını yaralayan ‘makul şüphe’ yasasını 5 aydır gündemine almayan Anayasa Mahkemesi’ne tepki gösterdi.

Yasayı potansiyel tehdit olarak değerlendiren hukukçular, yeni mağduriyetler oluşmaması için Yüksek Mahkeme'nin bir an önce karar alması çağrısında bulundu.

Tür­ki­ye Ba­ro­lar Bir­li­ği Baş­ka­nı Me­tin Fey­zi­oğ­lu: Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ‘ma­kul şüp­he­’ ile il­gi­li ka­ra­rın­da çok ge­cik­ti. Ka­bul edi­le­bi­lir bir du­rum de­ğil­dir. Bi­r an ön­ce ha­re­ke­te geç­me­si ge­re­kir. Biz de önü­mü­ze ba­ka­lım. Mah­ke­me­den olum­lu ka­rar çık­ma­ya­cak­sa AİHM'e gö­tü­re­lim.  

Tür­ki­ye Ba­ro­lar Bir­li­ği es­ki Baş­ka­nı Ve­dat Ah­sen Co­şar: Ma­kul şüp­he ya­sa­sı, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si ta­ra­fın­dan bi­r an ön­ce gö­rü­şül­me­si ge­re­ken ve Tür­ki­ye yö­nün­den aci­li­ye­ti olan ko­nu­dur. Çün­kü ya­sa ne­de­niy­le mağ­dur olan bir­çok in­san var. Yük­sek Mah­ke­me'nin ya­şa­nan­la­rı göz önü­ne ala­rak ve mağ­du­ri­yet­le­ri en­gel­le­mek adı­na ive­di bir ka­rar ver­me­si ge­re­ki­yor.

Avu­kat Tal­ha Ak­soy: AİHM ki­şi­le­rin öz­gür­lük­le­ri­nin kı­sıt­lan­ma­sıy­la il­gi­li ko­nu­la­rı he­men in­ce­li­yor ve ka­rar ve­ri­yor. An­cak AYM'de böy­le bir me­ka­niz­ma iş­le­til­mi­yor. Ya­sa­nın çık­tı­ğı ta­rih­ten bu ya­na in­san­la­rın öz­gür­lü­ğü­nün kı­sıt­lan­ma­sı­na ve açık usul­süz­lük­ler ol­ma­sı­na rağ­men mah­ke­me­nin ive­di­lik­le ka­rar al­ma­ma­sı in­san­la­rı kuş­ku­ya yö­nel­ti­yor. AYM'nin bu tu­tu­mu in­san­la­rın yük­sek yar­gı­ya olan gü­ve­ni­ni sar­sı­yor.

CHP Kon­ya Mil­let­ve­ki­li Atil­la Kart: AYM, ana­ya­sal sis­te­mi ih­lal eden ve hü­kü­me­tin doğ­ru­dan so­rum­lu­ğu­na ge­rek­ti­ren kri­tik ko­nu­la­ra te­mas et­mek­ten ka­çı­nı­yor. Hü­kü­me­ti ve Cum­hur­baş­ka­nı'nı kar­şı­sı­na al­mak is­te­mi­yor. Ör­ne­ğin Cum­hur­baş­ka­nı'nın hak ih­la­li yap­tı­ğı sa­bit ol­ma­sı­na rağ­men se­çim­le il­gi­li ko­nu­yu ele al­mı­yor. AYM hu­ku­ki an­lam­da ev­ren­sel norm­lar an­la­mın­da bir yük­sek mah­ke­me ni­te­li­ğin­de de­ğil­dir. Kon­jonk­tü­re gö­re hu­ku­ku uy­gu­la­yan ve si­ya­se­te ta­bi an­la­mı­na gel­me­si­ne ze­min ha­zır­la­ma ça­ba için­de­dir. 15 Ağus­tos 2014'ten iti­ba­ren ana­ya­sal dar­be ha­li var­dır. Mah­ke­me dar­be ha­li­ni iz­le­mek­te­dir.

MHP An­ka­ra Mil­let­ve­ki­li Öz­can Ye­ni­çe­ri: Bu du­rum yar­gı­nın si­ya­sal­laş­tı­ğı­nı ve Tür­ki­ye­’de yar­gı­ya olan gü­ve­nin gi­de­rek di­be vur­du­ğu­nun işa­re­ti­dir. Ge­cik­miş ada­let, ada­let de­ğil­dir. Ana­ya­sa'ya ay­kı­rı ya­sa yü­zün­den in­san­lar za­rar gör­mek­te­dir. An­cak AYM, Cum­hur­baş­ka­nı ve Baş­ba­kan'a ba­ka­rak 'Aca­ba ala­ca­ğı­mız ka­ra­ra na­sıl tep­ki ve­rir­ler' di­ye­rek çe­kin­gen­lik için­de ka­rar al­mak­ta­dır. An­ka­ra­’da hâ­kim­ler yok­tur. Cum­hur­baş­ka­nı ve Baş­ba­kan'ın se­çim mey­dan­la­rın­da si­ya­se­te alet et­ti­ği hâ­kim ve sav­cı­lar var­dır. Hu­kuk dev­le­ti yok edil­miş­tir.

Ada­let es­ki Ba­ka­nı Hik­met Sa­mi Türk: En kı­sa za­man­da ka­ra­rı­nı ver­me­li. Çün­kü ma­kul şüp­he ya­sa­sı, ki­şi hak ve öz­gür­lük­le­ri açı­sın­dan el­ve­riş­li de­ğil­dir.

İda­re Hu­kuk­çu­su Prof. Dr. Me­tin Gün­day: Ma­kul şüp­he kor­kunç bir şey. Hu­kuk dev­le­tin­de ola­maz. AYM ip­tal et­se bi­le atı alan Üs­kü­da­r’­ı geç­miş ola­cak. Uy­gu­la­ma sür­dü­ğü için pek çok in­san mağ­dur ve mah­kûm olu­yor. Öne alı­nıp gö­rü­şül­me­si ge­re­ki­yor. Şim­di­ye ka­dar ne­den gün­de­mi­ne al­ma­dı­ğı­nı me­rak edi­yo­rum.

Hu­kuk ve Ha­yat Der­ne­ği Baş­ka­nı Avu­kat Meh­met Ka­sap: Ba­ğım­sız ol­ma­sı ge­re­ken yar­gı tek bir ki­şi­ye bağ­lan­dı. De­mok­ra­si­nin ol­maz­sa ol­ma­zı olan "Den­ge-De­net­le­me Sis­te­mi" yer­le bir edil­miş­tir. Hır­sı­zı ya­ka­la­yan içe­ri­de hır­sız­lar dı­şa­rı­da gez­mek­te­dir. Ço­ğun­lu­ğun azın­lı­ğa zul­met­me­si­nin önün­de­ki en bü­yük en­gel Ana­ya­sa Mah­ke­me­le­ri­dir. Fa­kat AYM bu mis­yo­nu ifa ede­me­mek­te­dir.

CHP Mil­let­ve­ki­li Bü­lent Tez­can: Ma­kul şüp­he, de­mok­ra­tik ya­pı­yı teh­dit edi­yor. Özel­lik­le ik­ti­dar bu­nu kul­la­na­rak se­çim gü­ve­ni­lir­li­ği­ni teh­dit al­tı­na alı­yor. AY­M’­den bir an ön­ce yü­rüt­me­yi dur­dur­ma ve ip­tal ka­ra­rı bek­li­yo­ruz. Ak­si hal­de tüm Tür­ki­ye gü­ven için­de ya­şa­ya­ma­ya­ca­ğı­mız bir ül­ke ha­li­ne ge­le­cek. Git­ti­ği­miz nok­ta so­nun baş­lan­gı­cı.

MHP Ge­nel Baş­kan Yar­dım­cı­sı Ok­tay Öz­türk: Cum­hur­baş­ka­nı çı­kı­yor so­kak so­kak ge­zi­yor, se­çim ça­lış­ma­sı ya­pı­yor. Her gün Ana­ya­sa'yı çiğ­ni­yor. Sav­cı­lar hu­kuk ta­ra­fın­dan esir alı­nı­yor. Cum­hu­ri­yet sav­cı­la­rı tu­tuk­la­nı­yor. Bu or­tam­da kos­ko­ca AYM de hu­kuk­suz­luk kar­şı­sın­da bo­yun eği­yor. Çok mu ya­ni? So­nuç­ta hu­kuk­suz­luk al­dı ba­şı­nı gi­di­yor.

SP Ge­nel Baş­ka­nı Prof. Dr. Mus­ta­fa Ka­ma­lak: Ma­kul şüp­he de­ni­len şey, gü­ce da­ya­lı key­fi uy­gu­la­ma­lar­dır. Hu­kuk­la bağ­da­şır bir ya­nı yok. Ko­nu­nun öne­mi ne­de­niy­le AYM bi­r an ön­ce ka­rar ver­me­li.

CHP Mil­let­ve­ki­li Mah­mut Ta­nal: Ma­kul şüp­he ile il­gi­li ka­rar ve­re­me­yen AYM, ar­tık mah­ke­me ol­mak­tan çık­tı. AK­P’­nin yar­gı­sı ha­li­ne gel­di. Doğ­ru ve in­san hak­la­rı­na uy­gun ka­rar ve­rir de­di­ği­miz bir umu­du­muz ora­sı var­dı. Bir­çok kez top­lu­mun yü­zü­nü gül­dü­re­cek ka­rar­lar alı­yor­du. Ama şu aşa­ma­da ik­ti­da­ra ba­ğım­lı ‘pa­ra­lel yar­gı­’ ku­rul­du. İk­ti­da­rın is­te­di­ği ka­rar­lar alın­ma­ya baş­lan­dı. Tür­ki­ye­’de hu­kuk ko­nuş­mak ar­tık müm­kün de­ğil. Her şey­de, her yer­de hu­kuk­suz­luk var.

CHP İs­tan­bul Mil­let­ve­ki­li Ali Öz­gün­düz: Ma­kul şüp­he ka­ra­rı acil bir du­rum. İn­san­la­rı il­gi­len­di­ren bir me­se­le. Bu­nun için der­hal ka­rar ve­ril­me­li.

MHP Grupbaşkanvekili Yusuf Halaçoğlu: Makul şüphe zaten hukukta yer almaz. Kime göre makul, diye sormak lazım. AYM, adaletsizliklerin devam ettiğini düşünerek bir karar vermelidir. Her gün birileri tutuklanıyor, birileri mağdur ediliyor. Makul şüphe komedisini sonuçlandırması gerekir. Ama artık hukuk hukuk olmaktan çıktı. Sonrasında onların da hukuk içinde yer alıp almadıkları  görülecek.

Prof. Dr. Sedat Laçiner: Makul şüphe yasasını gündemine almayan AYM şüpheli durumuna düşer. AYM başvuruları tarihe göre değil, önemine göre değerlendirmelidir. Şu an hukukun namusuna dokunan bir uygulama yapılıyor. Hukukun en temel, en bozulmayacak erkleri bozuluyor. Delilsiz bir hukuk oluşturuldu. Kim kimden hoşlanmıyorsa ona makul şüpheli yaftası takıyor. AYM, konuyu değerlendirmemekle haksızlığa hukuksuzluğa ortak oluyor.

HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Demir Çelik: Yıllar önce Cumhurbaşkanı Erdoğan, ‘Ya taraf olacaksın, ya bertaraf olacaksın’ demişti. AYM, AKP’ye hizmetle mükellef hale geldi. Yüksek mahkemenin bu yüzden kaygı ve korkuları var. Bu yüzden AYM özerk ve özgür değil. Kendi başına bu kararı veremiyor. Yargı ve hukuk iflas etti. Bu durumda olan bir mahkemeden adalet, barış ve özgürlük çıkmaz. Bu başıboşluğa ve keyfiliğe son vermek gerekir. Yoksa şu an acısını yaşadığımız bugünleri mumla ararız.