Teknoloji dünyasında benzeri görülmemiş anlaşma

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Pazartesi, Ağustos 11 2025

ABD merkezli çip üreticileri Nvidia ve AMD, Çin pazarına yönelik ihracat lisanslarını almak için Trump yönetimiyle alışılmışın dışında bir anlaşmaya imza attı. Financial Times’ın aktardığına göre, her iki şirket de Çin’deki belirli çip satışlarından elde ettikleri gelirin yüzde 15’ini ABD Hükûmeti’ne aktarmayı kabul etti.

Financial Times’ın haberine göre, teknoloji devleri Nvidia ve AMD, Trump yönetimiyle tarihte benzeri görülmemiş bir mali anlaşmaya imza attı. İki şirket, yapay zeka çipkerini Çin’e satabilmek için gerekli olan ihracat lisanslarını alabilmek karşılığında, bu satışlardan elde edecekleri gelirin %15’ini ABD hükümetine vermeyi kabul etti.

TARİHTE BİR İLK: LİSANS İÇİN ‘GELİR PAYLAŞIMI’

Geçen hafta verilen ihracat lisanslarının bir koşulu olarak kabul edilen bu anlaşma, teknoloji ve siyaset dünyasında şok etkisi yarattı. Bir ABD’li yetkili, Nvidia’nın Çin pazarı için özel olarak ürettiği H20 çipinin, AMD’nin ise MI308 çipinin gelirlerinden %15 pay vereceğini doğruladı.

İhracat kontrolü uzmanlarına göre, daha önce hiçbir ABD şirketi, ihracat lisansı alabilmek için gelirinin bir kısmını devlete ödemeyi kabul etmemişti. Bu durum, Trump yönetiminin şirketleri tarifelerden kaçınmaları karşılığında yurt içi yatırıma teşvik etme veya ABD’ye gelir getirme gibi alışılmışın dışındaki politikalarının bir devamı olarak görülüyor. Anlaşma o kadar yeni ki, kaynaklar Trump yönetiminin bu parayı nasıl kullanacağına henüz karar vermediğini belirtiyor.

ANLAŞMA GÜVENLİK UZMANLARINI AYAĞA KALDIRDI: “SIRADAKİ F-35 Mİ?”

Bu “komisyonlu lisans” anlaşması, ABD’li güvenlik uzmanları arasında büyük bir öfkeye neden oldu. Temel endişe, bu güçlü yapay zeka çiplerinin Çin ordusunun modernizasyonuna yardımcı olacağı ve ABD’nin yapay zeka alanındaki üstünlüğünü baltalayacağı yönünde.

Trump’ın ilk döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi’nde görev yapmış olan Çin uzmanı Liza Tobin, tepkisini şu sert sözlerle dile getirdi:

“Sırada ne var? Lockheed Martin’in Çin’e %15 komisyonla F-35 savaş uçağı satmasına izin vermek mi?”

Benzer şekilde, eski Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Matt Pottinger’ın da aralarında bulunduğu 20 güvenlik uzmanı, Ticaret Bakanlığı’na bir mektup yazarak H20 çipinin “Çin’in yapay zeka yeteneklerini güçlendiren bir hızlandırıcı” oldu