Uzmanlardan kritik ekonomi değerlendirmesi

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Salı, Eylül 29 2020

Merkez Bankası (MB) 24 Eylül'de politika faizini yüzde 8,25'ten yüzde 10,25'e çıkarmıştı. Karar sonrası döviz kurunda kısa süreli düşüş gözlendi, ancak dolar ve euro, TL karşısında yeniden rekorlar kırmaya başladı. Dolar bugün 7,85 TL, euro 9,20 TL seviyesine kadar yükseldi.

Prof. Yalçın Karatepe ve iktisatçı yazar Mustafa Sönmez ekonomide yaşanan sıcak gelişmeleri euronews Türkçe'ye değerlendirdi.

Döviz kurunda gözlenen yukarı yönlü hareketin birkaç temel nedeni olduğuna dikkat çeken ekonomist Prof. Yalçın Karatepe şunları söyledi:

"MB bu artışı yaptı ama onu yaptığı sırada piyasada oluşan ağırlıklı ortalama fonlama maliyeti yüzde 11'e yakın bir seviyedeydi. Dolayısıyla MB aslında faizi artırarak faizi artırmamış oldu. Bu karmaşık bir ifade gibi görünebilir ama şu demek; MB değişik kanallardan borç verir, basit bir faiz mekanizması uygulamaz. Politika faiz oranı, geç likidite penceresi...vb farklı alternatifleri var. MB politika faizini düşük tutuyordu ama bankaları diğer kanallara yönlendiriyordu ve orada oranlar daha yüksekti. Dolayısıyla 200 baz puan politika faizi artırmak faizlerde bir değişikliğe gitmek anlamına gelmiyor."

Durumun faizle durdurulabilecek aşamayı geçtiğini belirten Karatepe, Türkiye'de kur baskısının aşırı yüksek seviyelere geldiğini kaydetti. MB'nin kendi yaptırdığı en son anketinde dahi yıl sonu faiz beklentisinin yüzde 12 civarında olduğuna dikkat çeken Karatepe, buradan hareketle faiz arttırılmış olsa bile negatif reel faizin sürdürüldüğü anlamı çıktığını ifade etti.

Karatepe dolar talebini zayıflatacak ve arzını arttıracak hamleler yapılması gerektiğini bunun için de dolar talebinin nereden kaynaklandığının doğru tespit edilmesi gerektiğini söyleyerek şöyle konuştu:

"Dolar talebi ağırlıklı olarak yurt içi yerleşik kişilerin ve şirketlerin TL'ye güvenmemesi veya faizlerin düşük seviyede olması sebebiyle tasarrufların dövizde değerlendirilmesinden kaynaklanıyor. Bugün 220 milyar dolar bu şekilde Türkiye'de bulunuyor. Sadece bu yılın başından bu yana 26 milyar dolarlık bir artış söz konusu. Birinci neden bu. Ekonominin geleceğinin olumlu olduğuna inanan hiçbir ortalama vatandaş yok. Endişe ve işsizlik artıyor. Vat