Zekat Ama Kimlere?

Zekât kelimesi, temizlemek, artmak, lâyık olmak, güzellik, rahmet, salâh, övgü ve bereket gibi anlamlara gelmektedir. Zenginlik sınırına ulaşan Müslümanların, yılda bir kez vermekle mükellef oldukları özel bir ibadetin adıdır. Şart olmamakla birlikte Müslümanlar genellikle zekâtlarını, yapılan amellerin kat kat fazlasıyla geriye döndüğü, Ramazan Ayı’nda vermeyi bir alışkanlık haline getirmişlerdir. 

Cenab-ı Hakk zenginlerin servetlerinin içine, belirli bir payı, aşağıda belirtilen sınıflara vermekle onları yükümlü tutmuştur. Hem bir şükrü, hem dini bir mükellefiyeti, hem de insan olarak başkalarıyla paylaşmayı ifade eden böylesine anlamlı bir ibadet, sadece İslam’la sınırlı olmayıp, her peygamberle varlığını farklı şekil ve ölçülerde devam ettirmiş bir uygulamadır.

Kur’ân, insanlarla yardımlaşmayı ve başkalarıyla paylaşmayı, infak ve sadaka gibi genel kavramlarla ifade etmekle beraber, sınırları ve şartları belli olan zekâtı, belirli esaslara bağlamıştır. Bu yazımızda konuyu sadece zekâtın kimlere verileceği ile sınırlandırmış olacağız.

Zekâtın sarf yerleri olarak da ifade edilen verilecek yerler, Kur’ân’daki tek âyette sırasıyla şöyle belirtilmiştir: “Zekâtlar sadece fakirlere, düşkünlere, zekât toplayan görevlilere, kalpleri İslâm’a ısındırılacak olanlara, esirlik ve kölelikten kurtulmak isteyenlere, borçlulara, Allah yoluna ve bir de muhtaç kalmış yolcu ve gariplere mahsustur. Allah tarafından kesin olarak böyle farz buyuruldu. Allah alîmdir, hakîmdir (her şeyi bilir, tam hüküm ve hikmet sahibidir).” (Tevbe 60)

Âyette belirtilen birinci grup, fakirler, ikinci gruptakiler ise miskinlerdir. Farklı yaklaşımlar olmakla beraber fakir ve miskin grubundaki fakirlikten maksat, oturacağı bir evi ve eşyası olmakla beraber, gelirlerinin toplamı asli ihtiyaçlarını karşılamayan