SAMANYOLUHABER | ANALİZ- Merkez Bankası'nda gece yarısı depremi... Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Murat Çetinkaya görevden alındı. Çetinkaya'nın yerine yardımcısı Murat Uysal atandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın imzasıyla yayımlanan Merkez Bankası Başkanı Atama Kararı, Resmi Gazete’de yayımlandı.
Murat Çetinkaya'nın (sağdan 3'üncü ) görev süresi 20 Nisan 2020 tarihinde dolacaktı. Erdoğan, Çetinkaya'nın yerine yardımcısı Murat Uysal'ı (sağdan 2'nci) tayin etti.
20 HAZİRAN'DA İŞARETİ VERMİŞTİ
Erdoğan, 20 Haziran'da yabancı gazetecilerle bir araya gelmiş ve bu toplantıda Merkez Bankası'na müdahale edeceği imasında bulunmuştu.
Erdoğan aynı toplantıda, "Amerikan Merkez Bankası (Fed) faizleri düşürdü, fakat benim ülkemde yüzde 24'lerde. Böyle bir şey olmaz. Bu yüzden çok yakında buna kesin bir çözüm bulacağız. Bu faiz politikasından Türkiye'nin dikkatli bir dönüş yapması lazım." ifadelerini kullanmıştı.
KANUNDAKİ MADDELER ERDOĞAN'IN KARARNAMESİ İLE DEĞİŞMİŞTİ
4 Temmuz 2018'de yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile TCMB Başkanı ve yardımcılarının atama yetkisi doğrudan cumhurbaşkanına verilmişti.
Aynı kararname ile TCMB başkan, başkan yardımcıları ve para politikası kurulu üyelerinin görev süresi beş yıldan dört yıla indirilmişti.
Söz konusu kararname ile TCMB başkan yardımcıları için aranan "meslekleriyle ilgili en az on yıl çalışma ve başkanın önerisi ile müşterek kararla beş yıl süreyle atanma" ibaresi de kaldırılmıştı.
1211 sayılı Merkez Bankası Kanunu'na göre başkanın görev süresi beş yıl.
KANUN AYNEN DURUYOR
Merkez Bankası Kanunu'nda yer alan hükümlere dair Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde (TBMM) herhangi bir değişiklik yapılmadığı halde Erdoğan'ın imzası ile yayımlanan kararname ile başkan ve yardımcıların görev süreleri beş yıldan dört yıla indirilmişti.
Kararnamenin yıl dönümünde özerkliği tamamen ortadan kalkan Merkez Bankası doğrudan Saray'a bağlanmış oldu. Kanunen vefat ya da istifa haricinde Merkez Bankası başkanını değiştirmek mümkün değil.
Kanunu hiçe sayan Erdoğan kendi tayin ettiği Murat Çetinkaya'yı faiz indirimine yanaşmadığı için görevden aldı.
MURAT UYSAL KİMDİR?
1971 yılında İstanbul'da doğan Murat Uysal, Galatasaray Lisesi'nin ardından İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi (İngilizce) İktisat Bölümünden mezun oldu. Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü Bankacılık Anabilim dalında yüksek lisans yaptı.
Meslek hayatına 1998 yılında bankacılık sektöründe başlayan Uysal, 2007-2011 tarihleri arasında Türkiye Halk Bankası'nda Para ve Sermaye Piyasaları Daire Başkanı olarak görev yaptı.
2011 yılı kasım ayından itibaren de Türkiye Halk Bankasında Hazine Yönetimi'nden sorumlu Genel Müdür Yardımcılığı görevini yürüttü.
2012-2014 yılları arasında Halk Portföy A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini ifa etti.
2014 yılı Mart ayından itibaren ise Halk Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini sürdürdü.
Uysal, 9 Haziran 2016 tarihinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Başkan Yardımcılığı'na atanmıştı.
IMF "TAM BAĞIMSIZLIK" ŞARTI İLE KREDİ VERMİŞTİ
Türkiye, 2001 yılında patlak veren ekonomik krizden çıkış için Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) kapısını çalmıştı.
IMF'nin 30 milyar dolar kredi için şart koştuğu değişikliklerden biri de Merkez Bankası'na "tam bağımsızlık" hakkı verilmesiydi.
25 Nisan 2001 tarihli ve 4651 sayılı Kanun ile Merkez Bankası Kanunu'nun 4'üncü maddesi şu şekilde değiştirilmişti: "Bankanın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. Banka, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirler."
Erdoğan'ın son bir yılda kanuna rağmen yaptığı müdahaleler ile 2001 öncesine dönülmüş oldu ve TCMB'nin hükümetten bağımsız karar alma imtiyazına son verildi.
YENİ TCMB BAŞKANI UYSAL NE YAPACAK?
Erdoğan, Doç. Dr. Erdem Başçı gibi başarılı ve para politikasında ihtisas yapmış bir ismi talimatlarını yerine getirmediği için 2'nci kez TCMB Başkanlığı'na atamak yerine Çetinkaya'yı tercih etmişti.
Aynı şekilde Erdoğan'ın gece yarısı kararnamesi ile göreve getirdiği Uysal'dan beklentisi gayet açık: Faizleri indirin!
Nisan ayında banka Genel Kurulu tarafından TCMB Banka Meclisi'ne atanan iki üye göreve baştılmamış ve iki ismin yerine hükümetin uygun gördüğü iki isim atanmıştı.
Kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasının akabinde ilk mesajını paylaşan Murat Uysal, "Para politikaları araçlarını bağımsız olarak uygulamaya devam edeceğim. Uygulanacak politikalarla ilgili iletişim kanallarını üst düzeyde kullanacağım." dedi.
Erdoğan kafasındaki para politikası için taşları tek tek döşerken, Uysal'ın Saray'ın "faiz indirin" baskısına ne kadar direnebileceğini ve ne kadar bağımsız karar alabileceğini zaman gösterecek.
