Akaryakıt zamlarıyla birlikte dolaylı vergilerin yüksekliği yeniden eleştiri konusu olurken, Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı'nın vergi denetim elemanlarından Gelir Kontrolörleri'nin açıkladığı veriler, vergi kayıp ve kaçağının ulaştığı devasa büyüklüğü ortaya koydu. 2002-2008 yılları arasındaki vergi kayıp ve kaçağında ürküten tablo şöyle: 275 milyar liralık vergi matrahı incelenirken; 369,4 milyar liralık matrah farkı tespit edildi. Bugünkü döviz kuru üzerinden bu rakam 236,8 milyar dolara tekabül ediyor. Farkı tespit etmede en mahiri ise Gelir Kontrolörleri oldu. Aydın Doğan'a kesilen 826,3 milyon liralık 'vergi kaçağı' cezası ile de gündeme gelen söz konusu kontrolörler, inceledikleri matrahın yüzde 77'sinde fark buldu. Hükümet, küresel kriz yüzünden IMF ile bu kez yaklaşık 30 milyar dolarlık bir anlaşma için müzakerelerini sürdürürken, vergi kayıp ve kaçağı ile ilgili ortaya çıkan rakamlar duyanları şok etti. Gelirler Kontrolörleri, 73'üncü kuruluş yıl dönümlerini Ankara Hilton Oteli'nde kutladı. Geniş katılımın olduğu geceye, kesilen vergi cezaları damgasını vurdu. 2002-2008 dönemleri arasında yapılan vergi incelemeleri sonucunda kümülatif toplamda bulunan matrah farklarının yüzde 77'sinin Gelirler Kontrolörleri tarafından tespit edildiği vurgulandı. Bu sonuçların söz konusu kontrolörlerin, kayıt dışı ekonomiyle mücadele sürecinde vergi denetimini bir araç olarak etkin ve verimli bir şekilde gerçekleştirdiklerini açıkça gösterdiği üzerinde duruldu. Kayıt dışı ekonomiyle mücadelede başarı sağlanabilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı ile vergi denetim birimlerinin yapılanmasının aciliyetini gözler önüne serdiğini kaydeden dernek yetkilileri, "Ülkemizin temel sorunu giderek artan kamu harcamalarının sağlam gelir kaynağı olan vergi gelirleriyle karşılanamamasıdır. Bunun temel sebebi ise kayıt dışı ekonominin büyüklüğüdür. Bu durum Gelir İdaresi Başkanlığının ve vergi denetim birimlerinin organizasyonundaki sorunlardan kaynaklanmaktadır. Güçlü ekonomi ve kayıt dışı ile mücadelede başarı sağlanabilmesi için Vergi İdaresi ve Vergi Denetim Birimleri yapılanması acilen gündeme gelmelidir." değerlendirmesinde bulundu. Türkiye'de vergi incelemeleri; merkezi denetim birimleri olarak mesleğe iktisabı, yetiştirilmesi, özlük hakları, çalışma düzeni ve çalışma yerleri birbirleri ile aynı olan; ancak ayrı ayrı örgütlenen Gelirler Kontrolörleri, Maliye Müfettişleri ve Hesap Uzmanları ile taşra teşkilatında görevli Vergi Denetmenleri tarafından yürütülüyor. Gelir Kontrolörleri Derneği'nin hazırladığı ve söz konusu denetim birimlerince 2002-2008 yılları arasında gerçekleştirilen vergi inceleme sonuçlarına ilişkin kümülatif bilgilerin oluşturduğu tablo şöyle: Denetim Birimleri İnceleme Sayısı İncelenen Matrah* Bulunan Matrah Farkı* Oranı ** Gelirler Kontrolörleri (345 Kişi) 21.186 61.698.795.152 284.910.075.271 77 Maliye Müfettişleri (120 Kişi ) 5.804 3.158.331.382 558.538.953 05 Hesap Uzmanları (306 kişi) 19.177 75.688.645.818 55.878.904.700 15 Vergi Denetmenleri (2780 kişi) 414.396 134.112.917.676 28.047.521.520 7,5 Bulunan toplam matrah farkı: 369.395.040.444 TL. (*) TL, (**) Yüzde, Gelir Kontrolörleri Derneği verileri (CİHAN)