İs­tan­bul 13’üncü Ağır Ce­za Mah­ke­me­si­’nin Er­ge­ne­kon da­va­sı­na iliş­kin ge­rek­çe­li ka­ra­rı, ba­sın men­sup­la­rı­na da­ğı­tıl­dı. 5 Ağus­tos 2013 gü­nü ka­ra­ra bağ­la­nan ve ara­la­rın­da es­ki Ge­nel­kur­may Baş­ka­nı emek­li Or­ge­ne­ral İl­ker Baş­buğ, CHP İz­mir Mil­let­ve­ki­li Mus­ta­fa Bal­bay, Ga­ze­te­ci Tun­cay Öz­kan ve Da­nış­tay sal­dı­rı­sı fai­li Al­pars­lan Ars­la­n’­ın da bu­lun­du­ğu 275 sa­nık­lı Er­ge­ne­kon Da­va­sı­’nın ge­rek­çe­li ka­ra­rı tam 8 ay son­ra açık­lan­dı. “De­rin dev­let ile il­gi­li ilk kez yar­gı ka­ra­rı ve­ril­miş­ti­r” de­ğe­rlen­dir­me­si­nin ya­pıl­dı­ğı ge­rek­çe­li ka­ra­rın ön­sö­zün­de ya­pı­lan yar­gı­la­ma­da sa­nık­lar hak­kın­da, Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü üye­li­ği ve iş­le­dik­le­ri suç­la­rı ne­de­niy­le ce­za­lan­dı­rıl­ma­la­rı­na ka­rar ve­ril­di­ği be­lir­ti­le­rek şöy­le de­nil­di:

Bugün gazetesinin haberine göre, “Sa­nık­la­rın iş­le­di­ği sa­bit gö­rü­len suç­la­rın en önem­li­si, ‘ce­bir ve şid­det kul­la­na­rak Tür­ki­ye Cum­hu­ri­ye­ti hü­kü­me­ti­ni or­ta­dan kal­dır­ma­ya ve­ya gö­rev­le­ri­ni yap­ma­sı­nı kıs­men ve­ya ta­ma­men en­gel­le­me­ye te­şeb­büs et­me­’ su­çu­dur. Mah­ke­me­miz­de ka­ra­ra bağ­la­nan da­va­da, Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü­’nün özel­lik­le Bü­lent Ece­vit baş­ba­kan­lı­ğın­da­ki 57. hü­kü­me­ti ve Ab­dul­lah Gül ve Re­cep Tay­yip Er­do­ğan Baş­ba­kan­lık­la­rın­da­ki 58. ve 59. hü­kü­met­le­ri he­def alan fa­ali­yet­le­ri­ni yo­ğun­laş­tır­dı­ğı an­la­şıl­mak­ta­dır.” Er­ge­ne­kon da­va­sı­nın ge­rek­çe­li ka­ra­rın­da mah­ke­me­nin bir de­ğer­len­dir­me­si ise dik­kat çek­ti. Mah­ke­me, Er­ge­ne­ko­n’­un ba­zı uzan­tı­la­rı­nın tes­pi­ti için ye­ni ve ay­rı bir so­ruş­tur­ma­ya ih­ti­yaç ol­du­ğu­nu be­lirt­ti. Ka­ra­rın il­gi­li bö­lü­mün­de şöy­le de­nil­di:

“Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü, dos­ya­mız kap­sa­mın­da tüm bu bir­bi­ri­ni ta­mam­la­yan ey­lem­le­riy­le amaç suç­la­rın oluş­ma­sı, id­di­ana­me­de­ki ifa­de­siy­le ‘dar­be­ye ze­min ha­zır­la­ma­’ yö­nün­de fa­ali­yet gös­ter­mek­te­dir. Ya­pı­lan yar­gı­la­ma­da bu ör­gü­tün çok ka­rı­şık bir iliş­ki­ler yu­ma­ğı­na sa­hip ol­du­ğu gö­rül­müş­tür. Ör­gü­tün yar­gı­la­nan ve men­sup­la­rı­nın ce­za­lan­dı­rıl­dı­ğı bel­li bir kıs­mı açı­ğa çı­ka­rıl­mış ise de, ba­zı hüc­re­le­ri­ne ula­şı­la­ma­dı­ğı gö­rül­müş­tür. Yi­ne Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü­’nün ba­zı bi­rim­le­ri ve uzan­tı­la­rı hak­kın­da dos­ya kap­sa­mı­na gö­re isa­bet­li yo­rum ya­pı­la­bil­me­si müm­kün ol­sa da, bun­lar­la ala­ka­lı dos­ya­da hu­ku­ki ola­rak ye­ter­li de­li­le ula­şı­la­ma­dı­ğı or­ta­da­dır. Bu yüz­den bun­la­rın ay­rı bir so­ruş­tur­ma ile or­ta­ya çı­ka­rıl­ma­sı­nın müm­kün ve ge­rek­li ol­du­ğu dü­şü­nül­mek­te­dir.”

Yar­gı­la­ma­nın her aşa­ma­sın­da mah­ke­me­nin, yar­gı­la­nan ör­gü­tün var­lı­ğı­nı çok açık ve net ola­rak de­vam­lı göz­lem­le­di­ği be­lir­ti­len ge­rek­çe­li ka­rar­da, mah­ke­me he­ye­ti­nin sa­nık­la­ra iliş­kin göz­lem­le­ri­ne de yer ve­ril­di. Ka­rar­da, dos­ya­da­ki de­lil­ler ve ta­nık ifa­de­le­ri­nin ya­nın­da bu göz­lem­le­rin de ör­gü­tün var­lı­ğı ko­nu­sun­da ve­ri­len ka­rar­da et­ki­li ol­du­ğu ifa­de edil­di.

Ge­rek­çe­li ka­rar­da, mah­ke­me­nin göz­lem­le­di­ği yüz­ler­ce ol­gu­dan bir kıs­mı art ar­da sı­ra­lan­dı. Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü­’nün ka­mu­oyu oluş­tur­ma gü­cü­ne yer ve­ri­len göz­lem­ler ara­sın­da, “Sa­nık­lar ara­sın­da­ki hem he­nüz hak­la­rın­da da­va açıl­ma­mış­ken hem de da­va açıl­dık­tan son­ra­ki da­ya­nış­ma ve gö­rü­nür­de ara­la­rın­da her­han­gi bir ir­ti­bat ve ta­nı­şık­lık ol­ma­yan sa­nık­la­rın ade­ta gö­zü ka­pa­lı bir­bir­le­ri­ni yar­gı­la­ma ön­ce­si ve sı­ra­sın­da sa­vun­ma­la­rı ve ke­fil ol­duk­la­rı­nı be­yan et­tik­le­ri­” ifa­de­si dik­kat çek­ti.

Sa­nık­la­rın özel­lik­le yar­gı­la­ma aşa­ma­sın­da bir­bir­le­ri leh­le­ri­ne be­yan­da bu­lun­duk­la­rı ve bir­bir­le­ri aley­hin­de olan ön­ce­ki ifa­de­le­ri­ni de­ğiş­tir­dik­le­ri, da­ha son­ra bu ye­ni ifa­de­le­ri kul­la­na­rak geç­miş­te ve­ri­len ve aleyh­le­rin­de olan ifa­de­le­ri te­vil (in­kar) et­tik­le­ri ve dü­zelt­tik­le­ri an­la­tıl­dı.

Sanıkların “Burada yargılanan kişileri saygıyla selamlıyorum. Cumhuriyet’e bomba atanlar ve Danıştay’a saldıranlar dışında buradaki hiç kimsenin suçu yok, herkes vatansever, sanıklar delikanlı çıktı, kimse aleyhte konuşmadı. vs..” gibi sözleri devamlı dile getirdikleri de gözlemler arasında yer aldı.

Sanıkların mahkeme hakimlerini gözü kapalı eleştirdikleri ve sıklıkla redd-i hakim talebinde bulundukları, aynı zamanda sistematik bir şekilde hakaret ve tehdit ettikleri belirtilen gerekçeli kararda, bu durumun ortak savunma stratejisine uygun bir davranış olarak değerlendirildiği belirtildi.

Bazı sanıkların, savunmalarında mahkemeye yansıtmaya çalıştıklarının aksine yakın ve samimi irtibatlarının gözlemlendiği, genel olarak birbirlerinin aleyhine beyanda bulunmaktan ısrarla kaçındıkları, hatta çok açık bir şekilde kendilerinin aleyhinde bilgi ve belge yakalatan veya konuşan sanıklar hakkında en küçük bir tepki göstermeyip, ‘Yargılamanın sonunu beklemek gerekir. vs..’ şeklinde yaklaşım sergiledikleri ifade edildi.

Ge­rek­çe­li ka­rar­da bir di­ğer çar­pı­cı nok­ta ise mah­ke­me­nin sa­nık­la­rın du­ruş­ma­lar­da­ki tu­tu­mu­na yö­ne­lik de­ğer­len­dir­me­le­ri ol­du. Mah­ke­me he­ye­ti, sa­nık­la­rın ken­di aleyh­le­ri­ne ola­bi­le­cek bir ifa­de kul­lan­ma­ma­sı­nı ve du­ruş­ma­lar­da­ki tu­tum­la­rı­nı, sa­nık­la­rın çok et­ki­li ve sis­te­ma­tik bir ‘p­si­ko­lo­jik har­p’ ve ‘p­ro­pa­gan­da­’ tak­ti­ği kul­lan­ma­sı­na bağ­la­dı: “Dos­ya kap­sa­mı, ya­pı­lan yar­gı­la­ma­da ula­şı­lan de­lil­ler ve mah­ke­me­mi­zin göz­le­mi Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü­’nün ‘P­si­ko­lo­jik Harp (Ha­re­kat) ve Pro­pa­gan­da­’ tek­ni­ği­ni çok et­ki­li ve sis­te­ma­tik ola­rak kul­lan­dı­ğı­nı gös­ter­mek­te­dir.

Özel­lik­le Ge­nel­kur­may Baş­kan­lı­ğı Bil­gi Des­tek Da­ire­si’nde (Ön­ceki is­miy­le Psi­ko­lo­jik Harp Da­ire­si)  ça­lı­şan bir kı­sım sa­nık­la­rın fa­ali­yet­le­ri bu­na gü­zel bir ör­nek­tir. Yi­ne özel­lik­le Sa­nık Do­ğu Pe­rin­çe­k’­inde ya­kın çev­re­si bu tek­ni­ği en et­kin kul­la­nan Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü üye­le­ri ara­sın­da­dır. Sa­nık Nus­ret Se­nem esas hak­kın­da sa­vun­ma­sın­da psi­ko­lo­jik pro­pa­gan­da sa­na­tı­nı çok iyi bil­di­ği­ni ve uy­gu­la­dı­ğı­nı ifa­de et­miş­tir. Sa­nık Dur­muş Ali Özoğ­lu, Mus­ta­fa Öz­bek gi­bi si­vil sa­nık­lar­dan ve Sa­nık Hur­şit To­lo­n’­dan Ge­nel­kur­may Baş­kan­lı­ğı­’na ait ol­du­ğu il­gi­li ku­rum­ca be­lir­ti­len ‘PH (Psi­ko­lo­jik Harp)’ isim­li bir­çok Word dos­ya­sı ele geç­miş­tir. Ge­rek­çe­li ka­ra­rı­mız­da açık­la­nan sa­nık­lar ara­sın­daki iliş­ki­ler ile muh­te­lif yer ve za­man­lar­daki açık­la­ma­la­rı­nın de­ğer­len­di­ril­me­si ve an­la­şı­la­bil­me­si ba­kı­mın­dan il­gi­li bö­lüm­ler­de bu hu­su­sa özel­lik­le yer ve­ril­miş ve ay­rı­ca de­lil kla­sör­le­ri için­de bu­lu­nan ‘P­si­ko­lo­jik Ha­re­kat (Harp) Sa­na­tı­’nı an­la­tan me­tin­ler müs­ta­kil bir baş­lık al­tın­da özet­le­ne­rek bu ko­nu­da ay­dın­la­tı­cı bil­gi­ler ve­ril­miş­tir.

Sa­nık­lar sa­vun­ma­la­rın­da bu yön­te­mi us­ta­lık­la kul­lan­dık­la­rı için, bu da­va­da olay­la­rın yal­nız­ca düz man­tık­la de­ğer­len­di­ril­me­si ek­sik olur. Ge­rek sa­nık­la­rın ki­şi­sel özel­lik­le­ri, ge­rek ör­gü­tün gi­rift ya­pı­sı ve ge­rek­se ör­güt bel­ge içe­rik­le­ri da­ha de­ği­şik man­tık öner­me­le­ri­nin de kat­kı­sın­dan ya­rar­la­na­rak ko­nu­la­rın ve sa­nık­la­rın du­rum­la­rı­nın de­ğer­len­di­ril­me­si­ni zo­run­lu kıl­mak­ta­dır. Ge­nel­de tüm sa­nık­la­rın hi­tap ve psi­ko­lo­jik pro­pa­gan­da ye­te­nek­le­ri bir hay­li yük­sek ol­du­ğu ve yar­gı­la­ma sı­ra­sın­da bu özel­lik­le­ri­ni et­kin ola­rak kul­lan­dık­la­rı göz­lem­len­miş­tir.”

*12 Ha­zi­ran 2007: Üm­ra­ni­ye­’de bir ge­ce­kon­du­ya ya­pı­lan bas­kın­da 27 adet el bom­ba­sı bu­lun­du.

*26 Ha­zi­ran 2007: Es­ki­şe­hi­r’­de bir ev­de pat­la­yı­cı ve si­lah­lar bu­lun­du.

*14 Tem­muz 2008: İlk id­di­ana­me mah­ke­me­ye su­nul­du.

*23 Tem­muz 2008: Ye­din­ci dal­ga ope­ras­yon­la­rı ger­çek­leş­ti.

*20 Ekim 2008: Er­ge­ne­kon da­va­sın­da yar­gı­la­ma baş­la­dı.

*17 Ara­lık 2008: Yar­gı­tay 9. Ce­za Da­ire­si, Ma­yıs 2006’da­ki Da­nış­tay bas­kı­nı da­va­sı ile Er­ge­ne­kon da­va­sı­nın bir­leş­ti­ril­me­si­ne hük­met­ti.

*10 Ha­zi­ran 2009: Er­ge­ne­kon da­va­sı­n­da yü­zün­cü du­ruş­ma ya­pıl­dı.

*12 Ha­zi­ran 2009: Ta­raf Ga­ze­te­si AK­P’­yi ve Gü­len gru­bu­nu bi­tir­me­yi he­def­le­yen bir as­ke­ri ey­lem pla­nı­nı ya­yın­la­dı.

*25 Ha­zi­ran 2009: As­ke­re si­vil yar­gı yo­lu­nu açan dü­zen­le­me Mec­li­s’­ten ge­çi­ril­di.

*30 Ha­zi­ran 2009: Dur­sun Çi­çek ve 8 al­ba­yın ifa­de­si alın­dı.

*20 Tem­muz 2009: Er­ge­ne­kon da­va­sı­n­da ikin­ci aşa­ma baş­la­dı.

*20 Tem­muz 2009: Üçün­cü id­di­ana­me mah­ke­me­ye su­nul­du.

*5 Ağus­tos 2009:  Er­ge­ne­ko­n’­da 3. id­di­ana­me ka­bul edil­di.

*5 Ocak 2012: Ge­nel­kur­may es­ki Baş­ka­nı İl­ker Baş­buğ tu­tuk­lan­dı.

*27 Ni­san 2012: Bi­rin­ci ve ikin­ci Er­ge­ne­kon da­va­la­rı bir­leş­ti­ril­di.

*2 Ağus­tos 2012: Ge­nel­kur­may es­ki Baş­ka­nı Hil­mi Öz­kö­k’­ün ifa­de­si­ne baş­vur­ma ka­ra­rı alın­dı.

*18 Mart 2013: 13. Ağır Ce­za Mah­ke­me­si­’n­de gö­rü­len da­va­da sav­cı­lık ma­ka­mı esas hak­kın­da­ki mü­ta­la­ası­nı açık­la­dı.

*5 Tem­muz 2013: Ana­ya­sa Mah­ke­me­si 10 yıl­lık tu­tuk­lu­luk sü­re­si ka­ra­rı­nı ip­tal et­ti.

*5 Ağus­tos 2013: 13. Ağır Ce­za Mah­ke­me­si Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü da­va­sın­da ka­ra­rı­nı açık­lan­dı.

*6 Mart 2014: Cum­hur­baş­ka­nı Ab­dul­lah Gül, Er­ge­ne­kon, Bal­yoz gi­bi önem­li da­va­la­ra ba­kan özel yet­ki­li mah­ke­me­le­ri kal­dı­ran 6526 sa­yı­lı ka­nu­nu onay­la­dı.

*7 Mart 2014:  İs­tan­bul 20. Ağır Ce­za Mah­ke­me­si, Ana­ya­sa Mah­ke­me­si­’nin hak ih­la­li­ne hük­met­ti­ği es­ki Ge­nel­kur­may Baş­ka­nı İl­ker Baş­bu­ğ’­un tah­li­ye edil­me­si­ne ka­rar ver­di.

*10 Mart 2014: Er­ge­ne­ko­n’­da tah­li­ye­ler de­vam et­ti. (Tun­cay Öz­kan, Se­dat Pe­ker, Al­bay Le­vent Gök­taş, Do­ğu Pe­rin­çek vs.)

*11 Mart 2014:  Ve­li Kü­çük, Ke­mal Alem­da­roğ­lu, Er­gün Poy­raz ile MGK Ge­nel Sek­re­te­ri Tun­cer Kı­lınç tah­li­ye ol­du.  

*2 Ni­san 2014: 13. Ağır Ce­za Mah­ke­me­si­’nin, Er­ge­ne­kon Te­rör Ör­gü­tü da­va­sı­nın ge­rek­çe­li ka­ra­rı­nı ta­mam­la­dı­ğı açık­lan­dı.