Büyük depremi bekleyen İstanbul'la ilgili senaryolar 'binlerce binanın yıkılmasını' öngörüyor, ancak 'devlet' kaderine razı olmuş durumda! Yedi yılda, güçlendirilmesi gereken 308 hastane binasından 11'inin, 24 öğrenci yurdundan beşinin, 1783 okuldan 326'sının güçlendirildiği dikkate alınırsa, İstanbul'un afete hazırlığının epey uzun süreceği ortada! 17 Ağustos 1999'dan sonra İstanbul'da 2 bin 473 kamu binasının güçlendirilmesi ya da yıkılıp yeniden inşa edilmesi gerektiği tespit edildi. Depreme dayanıksız bu binalardan 1783'ü okul, 68'i idari bina, 46'sı öğrenci yurdu, 27'si sosyal hizmet binası ve 549'u tedavi kurumu. Dünya Bankası ile birlikte yapılan İstanbul Sismik Riski Azaltma ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) kapsamında 2 bin 473 kamu binasından 840'ı için kaynak sağlandı. Ancak depremin yedinci yılında yapılabilenler çok sınırlı. Hastaneler: İstanbul Valiliği'nin kamu binalarının depreme dayanıklığı değerlendirmesinde de 49 hastane kompleksindeki 308 binanın güçlendirilmesi gerektiği tespit edildi. Bu hastanelerin içinde zemin olarak riskli bölgede bulunan Cerrahpaşa Tıp Fakültesi ve Çapa Tıp Fakültesi hastaneleri de vardı. Ayrıca 241 semt polikliniğinin dayanıksız olduğu belirlendi. Ancak yedi yılda sadece 11 hastane binası güçlendirildi. Bu hızla hastanelerin depreme dayanıklı hale gelmesi 190 yıl alacak! Hastanelerin incelemelerinde danışmanlık yapan Kandilli Rasathanesi Deprem Mühendisliği Bölümü'nden Prof. Dr. M. Nuray Aydınoğlu'nun tespitleri şöyle: "60, 70 ve 80'li yıllarda yapılan hastanelerin durumu gerçekten kritik. Yıkılırlar. Çapa Tıp Fakültesi'ndeki Monoblok depremde çok hasar gördü ve büyük bir güçlendirmeye ihtiyacı var." Okullar: İstanbul İl Özel İdaresi, kentte depreme dayanıksız 133 okulu yıkıp yeniden inşa etti. 80 okul da güçlendirildi. İSMEP kapsamında ise 41 okul binası yıkılıp yeniden yapıldı, 72 bina güçlendirildi. 542 okul binasının ise güçlendirme projeleri hazırlandı. Halen güçlendirilecek 1457 okul binası var. Yani, bu hızla giderse okulların tamamının güçlendirilmesi için daha 31 yıl gerekiyor! Yurt ve yuvalar: Kredi ve Yurtlar Bölge Müdürlüğü'ne ait toplam 55 binanın 24'ü depreme dayanıksız. Bu binalardan beşi güçlendirildi, birinin yıkılmasına karar verildi. Diğer kurumlara bağlı 22 öğrenci yurdunun da güçlendirilmesi gerekiyor. Çalışmalar bu hızla giderse yurtlar ancak 55 yılda güçlendirilecek. İl Sosyal Hizmetler Müdürlüğü'ne ait 97 çocuk yuvası ve huzurevi binasının 18'i güçlendirildi. Dokuz bina daha güçlenecek. Projeler: Emniyet müdürlükleri, kaymakamlıklar, hükümet konakları gibi kamu binalarının dayanıklılığını artırma projeleri ise henüz başlangıç halinde. Herkes binasını güçlendirsin devlet 'proje'lerle meşgul 1999 depreminin üstünden yedi yıl geçti, Türkiye'de yapıların yüzde 8'inin güçlendirilmesi gerekiyor, ancak can kurtaracak önlemler hâlâ 'kâğıt üstünde' 17 Ağustos'un yedinci yılında, devlet deprem sorununu 'kâğıt üstünde' çözdü. Çok sayıda proje ve mevzuat hazırlayan ancak uygulamaya geçemeyen Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, binaların güçlendirilmesi gibi fiili uygulamalarda topu vatandaşa atıyor. Türkiye'nin deprem tehlikesi, 2007-2013 dönemine ilişkin 9. Kalkınma Planı'na ise bir satır bile giremedi. Afet İşleri Genel Müdürlüğü verilerine göre Türkiye, deprem nedeniyle yıllık ölen insan sayısına göre Çin ve İran'dan sonra dünyada üçüncü sırada. Büyük kentlerin yüzde 50-60'ı kaçak gecekondu bölgeleri. Yapılarda genellikle deprem hesabı yok. Bakanlık proje zengini Bayındırlık ve İskân Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, afetlerin önlenmesi veya zararlarının azaltılması için ise kâğıt üstünde şu çalışmaları yapmış: Deprem şûrası: 29 Eylül-1 Ekim 2004'te deprem şûrası düzenlenerek sorunlar ele alındı. Ulusal sismik ağ: Projenin ilk ayağı kapsamındaki 18 istasyonun kurulum ve işletim işlemlerinin tamamlanmasıyla istasyon sayısı 20'ye ulaştı. Marmara Denizi'ne altı OBS (deniz sismometresi) kurulacak. Türkiye'de toplam 70-99 istasyon gerekiyor. Güçlendirme Yönetmeliği: Mevcut binaların deprem güvenliğinin belirlenmesi ve güçlendirilmesine ilişkin yönetmelik 2007 Mart'ta yürürlüğe girecek. Afet Bilgi Sistemi: Marmara Depremi Acil Yeniden Yapılandırma Projesi kapsamında 'Afet Bilgi Sistemi' kurulmasıyla ilgili teknik şartnameler hazırlandı. 15 Ağustos'ta ihalesi yapılacak. 7269 sayılı Afetler Kanunu: Kanun taslağı yeni yasama döneminde Başbakanlığa sunulacak. Afet Yönetimi Stratejik Planı: Düzenlenmesi sürüyor. Mevcut yapı stoku değerlendirmesi: Türkiye genelinde tüm kamu binalarının incelenmesi, güvenlik değerlendirmesi, güçlendirme projelerinin hazırlanması ve güçlendirme imalatının yapılabilmesi için yaklaşık 4.2 milyar YTL'ye ihtiyaç var. Yetkin mühendislik: Binaların analizlerini yaparak güçlendirme projelerini hazırlayacak elemanlara yönelik yetkin mühendislik yasa tasarısı Meclis'te. Deprem bakımından yapı yasaklı alanlardaki yerleşimlerin nakline dair kanun tasarısı: Risk altındaki yerlerdeki iskânın kaldırılmasıyla başka yerlere tahliye ve nakil işleri önemli mali kaynak gerektiriyor. Meclis açıldığındaki görüşülecek. İSMEP Projesi: Finansmanının 400 milyon doları Dünya Bankası kredisi olarak karşılanan İstanbul Sismik Riskin Azaltılması ve Acil Durum Hazırlık Projesi (İSMEP) hayata geçirildi. 'Devletten beklemeyin' Afet İşleri Genel Müdürü Mustafa Taymaz, bakanlığının üzerine düşeni yaptığı görüşünde. Bakanlığın 'teknik altyapıyı' hazırladığını, afet yönetiminde Türkiye'nin ABD ve bazı AB ülkelerinden iyi olduğunu iddia eden Taymaz, "Türkiye'deki binaların yüzde 8'inin güçlendirilmesi gerektiği hesaplanıyor. Her şeyi devletten beklemek yanlış. Vatandaş da gerekiyorsa kredi alarak kendi binasını güçlendirecek" dedi. RADİKAL