AYM, Cumhurbaşkanlığı’nın 13 uçak ve 3 helikopteri için Türk Hava Yolları’ndan (THY) aldığı bedava hizmetin yanı sıra kamu kurumlarından taşınır, taşınmaz, mal, hizmet, yapım ve onarımına ilişkin gibi ihtiyaçlarını bedel ödemeden karşılamasını Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti.
Birgün gazetesinde yer alan habere göre, 2020 yılında 5,6 milyar TL zarar eden THY, Saray ve AKP’ye verdiği hizmetlerinin karşılığını alacak.
AYM, CHP’nin 2019 Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu’nun bazı hükümlerinin iptali istemiyle açtığı davayı sonuçlandırdı. Cumhurbaşkanlığı’nın bazı işlerini kamu kurumlarına bedelsiz olarak yaptırmasının Anayasa’ya aykırı olduğuna hükmedildi.
CHP’nin dava dilekçesinde, Cumhurbaşkanlığı’nın genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri arasında sayıldığı belirtilerek, mal, hizmet alımında bu nedenle Kamu İhale Kanunu’na tabi olduğu kaydedildi. Bu kanunda da taşınır, taşınmaz, mal, hizmet, yapım ve onarıma ilişkin taleplerini bedelsiz yaptırabileceğine ilişkin hüküm bulunmadığı ifade edildi.
"TAMAMEN SERBEST DEĞİLSİN"
AYM’nin uygulamayı iptal kararının gerekçesinde, kamu kaynaklarının etkili, ekonomik ve verimli bir şekilde elde edilmesi ve kullanılması, hesap verebilirliği ve mali saydamlığı sağlamak üzere kamu mali yönetiminin yapısını ve işleyişi, kamu bütçelerinin hazırlanması, uygulanması, mali kontrolünü düzenlemek amacıyla kanuni düzenlemeler bulunduğu hatırlatıldı.
Cumhurbaşkanlığı hizmetlerinin, özelliği ve güvenlik şartına uygun şekilde yerine getirilmesini sağlamak amacıyla Kamu İhale Kanunu’ndan muaf tutulması ile ilgili olarak da mahkeme, “idare tamamen serbest bırakılmamıştır” saptamasında bulundu. Bir kamu idaresinin ihtiyaçlarını bir başka kamu kurum ve kuruluşlarından nasıl karşılayacağının kanunlarda düzenlendiği hatırlatıldı. Bütçe Kanunu’na bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamayacağı da belirtildi. Cumhurbaşkanlığı, 2020 yılının eylül ayında iptal edilen ancak gerekçesi yeni açıklanan 2019 yılı bütçesindeki bu hükme, 2020 ve 2021 bütçelerinde de yer vererek kanunda yeri olmayan bu uygulamayı sürdürüyor.
ANAYASA’NIN 161. MADDESİ NE DİYOR?
İptale gerekçe oluşturan Anayasa’nın 161’inci maddesi şöyle: Kamu idarelerinin ve kamu iktisadi teşebbüsleri dışındaki kamu tüzel kişilerinin harcamaları yıllık bütçelerle yapılır.
Malî yıl başlangıcı ile merkezi yönetim bütçesinin hazırlanması, uygulanması ve kontrolü ile yatırımlar veya bir yıldan fazla sürecek iş ve hizmetler için özel süre ve usuller kanunla düzenlenir. Bütçe kanununa, bütçe ile ilgili hükümler dışında hiçbir hüküm konulamaz.
