Önce şu iki habere göz atalım; Birincisi; “Şirketlerin marka değerini belirleyen Brand Finance Global 500 listesi açıklandı. Hiçbir Türk markası ilk 500 arasında yer almazken, bizim gibi gelişmekte olan Çin pazarından 18, Brezilya’dan 7 ve Hindistan’dan 4 marka listeye girmeyi başardı.” İkincisi; “Forbes dergisinin bu ay açıkladığı Dünya Milyarderler Listesi’ne, yeni zenginler damgasını vurdu. Meksikalı telekomünikasyon devi Carlos Slim Helu, liste başı oldu. Onu, ikinci sırada Microsoft’un Bill Gates’i izliyor. Listeye bu yıl ilk kez giren dolar milyarderi sayısı 97 ve bunların 62’si Asya’nın yükselen pazarlarından. Türkiye’li milyarder adedi 13’ten 28’e, Çinli 28’den 64’e, Hintliler ise 24’ten 49’a yükselmiş. Pakistan da ilk kez sınıf atlayıp, büyük oyuncular ligine bir zenginini sokmayı başarmış. Yine, 1994’ten beri ilk kez ABD dışından bir zengin birinci sıraya yerleşmiş.” Gelelim durum analizine... Derginin Başkanı Steve Forbes, Doğu’daki milyarder patlamasını şöyle yorumluyor: “Bu listede görünen dikkate değer değişiklikler, aynı zamanda küresel ekonomide de yaşanan dikkate değer değişiklikleri yansıtıyor.” *** Zenginliğin sembolleri değişir mi, bilemem. Ama kaynağı değişiyor. Hadi, daha açık söyleyelim: Dünyada servet el değiştiriyor. Sektörler arasında sessiz sedasız büyük bir sermaye transferi yaşanıyor. Dün, yine Forbes’un ‘en zengin 100 Türk’ listesinden yola çıkarak, yaygın inanışın aksine, sermayenin Türkiye’de el değiştirmediğini yazmıştım. Haklıydım, çünkü bizim yerli zenginler listesinde kayda değer bir değişiklik görünmüyor. ‘Yeni zengin’ dediklerinin hepsi, meğer cipçi imiş... Büyük patronlar kulübüne girme liyakati kazanan yeni zenginimiz çıkmadı henüz. Demek ki bu cip dedikleri, esasen zenginlik nişanı filan değil. Çoğu, orta sınıf binek araba parasına alınıp satıldığı halde, cipi servet göstergesi saydırmışlar bize. Servet ise, gerçekte jetçi’ler arasında dönüp dolaşıyormuş. Dışarıda mal doğuya kayıyor, biz uyutuluyor muyuz ne?... *** Bizim ‘değişmez zenginler’ listemizle dünyanın ‘yeni zenginler’ listesini mukayeseli okumak faydalı olabilir. Belki de ‘haberci rüya’dır, Amerikalıların gördüğü. Doğru dürüst te’vilini merak edenlere hararetle tavsiye ederim. Forbes Türkiye’nin mart sayısında iktisatçı akademisyen-yazar Cemil Ertem’in makalesine mutlaka başvurun. Başlığı, ‘Sermayenin Yeniden Oluşumu’. Özetle diyor ki; ABD’de ‘yeni zengin’ bir neslin gümbür gümbür ayak sesleri duyuluyor. Yükselen sektörler bilişim, iletişim ve nano teknolojileri. Sıfırdan zenginler, yeni gözde bu mahallelerden çıkıyor. Hem de ‘eski’leri ezip geliyorlar; listeleri zorluyor, sıralamaları altüst ediyorlar. Bu dalga, er ya da geç, Türkiye’yi de etkisi altına alacak. Ama Türkiye’deki değişim, daha radikal olacak. Türkiye sermayesi el değiştirecek, küreselleşecek. Bu, çok önemli bir siyasi değişimi de beraberinde getirecek... *** Jetçiler ile cipçiler yer mi değiştirecek; birinciler jetten inip cipe binecek de, ikinciler cipten jete mi terfi edecek?... Bu da kestirmeden bir okuma biçimi olabilir ama ben almayayım, köşedönmecilere kalsın. Mesele, sınıf düşmek ile sınıf atlamak arasına hapsedilmeyecek kadar derin. Anlayana tabii... Yanılmıyorsam, Cemil Ertem ‘yeni zengin’den korkmuyor, doğuşunu müjdeliyor sadece. Hâkim sermaye kendini yenileyip kabuk değiştirmezse, global trendler karşısında başına gelecek felaketleri haber veriyor. Yoksa, geleneksel zenginlerin siyaset eliyle tasfiyesi, yerine ‘yeni zengin’ bir kuşağın ikame edilmesi değil bahsettiği. Her neyse, “Bulup, kendiniz okuyun” derim. Ola ki, siz daha başka dersler de çıkarırsınız o makaleden.