AİHM'den Türk Anayasa Mahkemesine sert ikaz: Görevini yap

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Perşembe, Kasım 13 2025

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’deki bir yeniden yargılama başvurusuna ilişkin kararında, sanığın adil yargılanma hakkı ve makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine hükmetti. Mahkeme, yeniden yargılama talebini reddeden alt mahkemenin gerekçelerini, AİHM’nin ‘Davut Abo’ kararının ruhuna aykırı, yetersiz ve otomatik bularak Sözleşme’nin ihlaline yol açtığını tespit etti.

AİHM’nin bugün açıkladığı “Davut Abo/Türkiye” kararında hem yerel mahkemelere hem de görevini yapmayan AYM’ye çok ciddi eleştiriler yer alıyor. Kararın en dikkat çekici yönü, Anayasa Mahkemesi’ne yöneltilen ağır eleştiri oldu; AİHM, AYM’nin, avukat yardımı olmadan elde edilen delilin hariç tutulması gerektiğine dair kendi yerleşik içtihadına rağmen bu davadaki bariz hatayı gidermekte başarısız olduğunu vurguladı. AİHM, AYM’yi kendi yüksek standartlarını (avukatsız elde edilen delilin hariç tutulması gereği) bu davaya uygulamayarak ve alt mahkemenin bariz hatasını düzeltmeyerek ‘adil yargılanma hakkının ihlale’ neden olmakla suçluyor.

TR724'un haberine göre, bu karar, iç hukuk yollarının, özellikle de AYM’nin, AİHM kararlarını etkin ve tutarlı bir şekilde uygulama sorumluluğunu yerine getirmesi gerektiği yönündeki yardımcılık ilkesini bir kez daha gündeme taşıdı…

Peki Davut Abo dosyası nedir ve neden önemli?

Başvurucu Davut Abo, 1 Ekim 2000 tarihinde, silahlı terör örgütü (PKK) üyeliği şüphesiyle tutuklanıyor. 22 Şubat 2001 tarihinde yapılan duruşmada bizzat ifade veriyor. Kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddediyor. Polise, cumhuriyet savcısına ve soruşturma hâkimine verdiği ifadelerden vazgeçiyor. Polis gözetiminde işkenceye maruz kaldığını savunuyor. 10. Diyarbakır Ağır Ceza Mahkemesi, 9 Kasım 2006 tarihinde başvurucuyu suçlu bularak ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıyor. 11. Yargıtay, 10 Mayıs 2007 tarihinde yukarıda belirtilen hükmü onuyor.

Davut Abo, 15 Mayıs 2007 tarihinde AİHM’ye başvuruda bulunarak, diğer hususların yanı sıra, Sözleşme’nin 6. Maddesi uyarınca adil yargılanma hakkının ihlal edildiğinden şikâyet ediyor. Polis nezaretinde iken avukat erişiminden mahrum bırakıldığını ve yargılamanın makul sürede yapılmadığını ileri ileri sürüyor. Davut Abo, ayrıca, Sözleşme’nin 3. Maddesinin ihlal edildiğinden şikâyet ederek, polis nezaretinde işkenceye maruz kaldığını ve ulusal makamların kötü muamele şikâyeti hakkında etkili bir soruşturm