Hıdırellez nedir, ne zaman kutlanır?

⏱ Okuma Süresi 2 dk•Yayınlanma Perşembe, Mayıs 5 2022

Hıdırellez ya da Hıdrellez, Anadolu ve Balkanlar'da, Orta Asya ve Orta Doğu'da kışın bitiminin kutlandığı bayramlardan biri. Türkiye'de Hıdrellez Bayramı 5 Mayıs'ı 6 Mayıs'a bağlayan gece kutlanır. Hıdrellez, Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak da adlandırılır.

6 Mayıs'tan başlayıp 7 Kasım'a kadar olan süre Hızır Günleri adıyla yaz mevsimini, 8 Kasım'dan 5 Mayıs'a kadar olan süre ise Kasım Günleri adıyla kış mevsimini oluşturur. Bu yüzden 5 Mayıs akşamı kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir.

Romanlar 5-6 Mayıs'ı Kakava Bayramı adıyla kutlar ve Edirne gibi illerde Kakava Şenlikleri düzenlenir.

Miladi (Gregoryen) takvime göre 6 Mayıs'a denk gelen Hıdrellez, eskiden kullanılan ve Rumi takvim olarak da bilinen Jülyen takvimine göre 23 Nisan günüdür.

UNESCO listesinde

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) 2017'de Hıdrellez'i 'İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi'ne kaydetti.

UNESCO belgesinde, 'Bahar Kutlaması' olarak tanımlanan 'Hıdrellez'in Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ve Türkiye tarafından aday gösterildiği ve Türkiye'de bu bayramın "Hıdırellez, Hızır-İlyas, Ederlezi, Kakava, Haftamal, Eğrilce, Eğrice" adlarıyla kutlandığı belirtiliyor.

Belgede, "Hıdrellez" kelimesinin "Hıdır" ve "İlyas" kelimelerinden türetildiği ve her yıl 6 Mayıs'ta yeryüzünde buluşan, toprağı ve suyu koruyan, insanlara yardım eden kutsal kişiler olduklarına inanılıyor.

Hıdırellez'in kökeni hakkında çeşitli fikirler ortaya atılmıştır. Bunlardan bazıları Hıdırellez'in Mezopotamya ile Anadolu kültürlerine ait olduğu; bazıları ise İslamiyet öncesi Orta Asya Türk kültür ve inançlarına ait olduğu yolundadır.

Kutlamalarda dilek dileme, ateş üstünden atlama yaygın uygulamalardır.