Mümtaz'er Türköne: Olanlar asıl bu go¨ru¨s¸meden sonra oldu

7 S¸ubat 2014'te Putin ile Erdogˆan Kıs¸ Olimpiyatları'nın yapıldıgˆı Soc¸i'de go¨ru¨s¸tu¨kten sonra birlikte kamera kars¸ısına gec¸ip verdikleri poz c¸ok samimiydi. Rus dogˆalgazını Tu¨rkiye u¨zerinden Avrupa'ya tas¸ıyacak olan Tu¨rk akımı projesi kars¸ılıklı as¸k ilanı tonunda ac¸ıklandı. Sonrasında Putin, Erdogˆan'ı "bu projenin gizli yu¨ru¨tu¨lmesi gerektigˆi" konusunda uyardıgˆını, Erdogˆan'ın ise tersine "sert adam" havasında "kimseden korkmuyoruz" mesajı olarak hemen ac¸ıklanmasını istedigˆini so¨ylemis¸ hatta Putin'in Avrupa u¨lkeleri ic¸in kullandıgˆı "kazlar" ifadesi magazin konusu olmus¸tu.

Olanlar asıl bu go¨ru¨s¸meden sonra oldu. Erdogˆan AB'yi hedef alan ve c¸ok yu¨ksek perdeden azarlayan ac¸ıklamalar yaptı. Tu¨rkiye'nin AB'ye ihtiyacı olmadıgˆını ve kendi yolunu c¸izebilecegˆini so¨yledi. Kullandıgˆı kelimeler duygusal olarak o kadar o¨fke ve ku¨c¸u¨mseme yu¨klu¨ydu¨ ku¨, AB so¨zcu¨leri bir su¨re bu as¸ırı tepkileri anlamakta zorlandılar ve ku¨c¸u¨k bir s¸ok yas¸adılar. Tu¨rkiye ile Rusya arasında gu¨c¸lu¨ bir as¸k dalgası iki u¨lkenin sınrlarını as¸mıs¸ Atlantik kıyılarında duyulmus¸tu. Belli ki Tu¨rkiye AB'den vazgec¸iyor ve yoluna Rusya ile yakınlas¸arak devam ediyordu.

Bu as¸kı birdenbire degˆersizles¸tiren bir gelis¸me yas¸andı: Rusya derin bir ekonomik kriz sinyali verdi ve Ruble yu¨ksek oranlı bir devalu¨vasyon ile eridi. Tu¨rk akımı projesinin gerc¸ekles¸emeyecegˆi ortaya c¸ıktı. Rusya-Tu¨rkiye as¸kı artık imkansız bir as¸ktı. O¨nce dıs¸is¸leri so¨zcu¨lerinden bas¸layan sonra Erdogˆan'a kadar uzanan bir hiyerars¸i ic¸inde Tu¨rkiye u¨stu¨ kapalı o¨zu¨r cu¨mleleri ile AB ile ilis¸kisini yeniden du¨zene sokmaya c¸alıs¸tı.

Yaklas¸ık bir buc¸uk yılı as¸kın zaman sonra benzer kalıp bu tekrar yine Erdogˆan ile Putin arasında yas¸andı ve sonunda Merkel ile bir ilis¸ki tazeleme s¸eklinde nihayete erdi,

23 Eylu¨l'de go¨steris¸li Moskova Camii'nin ac¸ılıs¸ı ic¸in Rusya'ya giderken Erdogˆan umut dolu so¨zler sarf etmis¸