New York Times yazdı

Amerikan banliyölerinde 2007 yılında mortgage kredilerinin ödenememesi ile başlayan krizin 2010 yılında Yunanistan'da mali krize yol açacağını kim düşünebilirdi? Ya da 1929'da New York'ta borsaların çöküşünün 1930'larda Avrupa'da faşistlerin yükselişine katkıda bulunacağını?

Dünya ekonomisi son derece karmaşık bir bağlantılar ağıdır. Her birimiz görebileceğimiz bir dizi doğrudan ekonomik ilişkiye sahibiz: Satın aldığımız mağazalar, maaşımızı ödeyen işveren, bize konut kredisi sağlayan banka gibi. Ancak iki veya üç seviye sonrasında, bu bağlantıların nasıl çalıştığını tam olarak bilmek imkânsızdır.

Koronavirüsün yayılmasına eşlik eden ekonomik felaket hakkında sinir bozucu olanı da bu. Önümüzdeki yıllarda, bu milyonlarca ağ bir kerede parçalanıp yok edildiğinde ne olup bittiğini belki ancak öğrenebileceğiz.

Konuyla ilgili haberinde Amerikan New York Times gazetesine konuşan Columbia Üniversitesi'nde tarihçi ve 2008’deki krizin küresel etkileri üzerine “Crashed” kitabını yazan Adam Tooze “Sıradan ekonomik aktivitelerimizi geri kazanabileceğimizi umuyorum, bu sadece sorunumuzun başlangıcı. Büyüklük sırasına göre alışık olduğumuz her şeyden daha büyük bir radikal belirsizlik dönemi.” şeklinde adlandırıyor günümüzde yaşananları.

Gazeteye göre “Bu belirsizlik ortamında dünyadaki ekonomik düzenin beş yıl, hatta beş ay içinde nasıl görüneceğine dair aşırı emin tahminlerde bulunmak elbette aptalca olacaktır.

Küreselleşen dünyada şirketler üretimi en verimli olduğu yere taşıyabiliyor, insanlar uçağa binerek neredeyse her yere gidebiliyor ve paranın en çok kullanıldığı yere akabiliyor. 

ABD'nin merkezinde olduğu bir dünya ekonomisi fikri, Çin'in yükselişi ile Amerika'nın milliyetçiliğe dönüşü arasında zaten dağılıyordu. Kovid-19 krizi muhtemel