Özbudun, 'ABD tipi başkanlık model olabilir mi?' sorusuna cevap verdi

Anayasa hukukçusu Prof. Ergun Özbudun, Amerikan tipi başkanlık sisteminin başarısının ABD'nin kendisine özgü benzeri olmayan şartlardan kaynaklandığını ve bunun başka ülkelerce kopya edilmesinin mümkün olmadığını söyledi. Özbudun, "Ampirik veriler, başkanlık sistemlerinin daha istikrarlı ve askerî darbelere daha dayanıklı oldukları iddiasını tümüyle yalanlamaktadır." ifadelerini kullandı.

AK Parti'nin Anayasa taslağını hazırlayan Prof. Ergun Özbudun, bugün Zaman gazetesi Yorum sayfasında yayınlanan "Amerikan tipi başkanlık sistemi model olabilir mi?" başlıklı yazısında Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun başkanlık sistemini savunurken bunun "güçler ayrılığı" ilkesine dayanan ve bireyi odak noktası haline getiren bir sistem olması gerektiğini sık sık ifade ettiğine işaret ederek, bu tanımın "ilk bakışta, ABD tipi bir Başkanlık Sistemini, en azından ona benzer bir sistemi" akla getirdiğini belirtiyor. Gerçek bir kuvvetler ayrılığına dayanan ve birey hürriyetlerinin devlete karşı korunmasını en temel öncelik haline getiren tek ülkenin ABD olduğunu ve bunu 200 küsur senedir arızasız şekilde sürdürdüğünü belirten Özbudun şu değerlendirmelerde bulunuyor: "Ne var ki, bu başarının sırrı, başkanlık sisteminin erdemleri değil, ABD'nin tamamen kendisine özgü, benzeri olmayan tarihsel, kültürel, sosyolojik ve siyasal şartlarıdır ve bunların başka ülkelerce kopya edilmesi mümkün değildir. Nitekim aşağıda açıklanacağı gibi, başkanlık sistemini benimsemiş olan Latin Amerika ülkelerinin demokratik sicilleri hiç de parlak değildir."

"Yatay ve dikey düzlemde kuvvetler ayrılığı"

Amerikan "kurucu babalar"ın birey hürriyetlerini koruyacak sınırlı devleti gerçekleştirmek, iktidarın tek bir merkezde toplanmasını önlemek amacıyla, yasama ve yürütme kuvvetlerinin keskin ayrılığına dayanan başkanlık sistemini kabul ettiklerini hatırlatan Özbudun, şöyle devam ediyor: "Ancak, bununla da yetinilmeyerek, İngiliz hukuk devleti (rule of law) geleneğinin gereği olarak, yargı organına yasama ve yürütme karşısında tam bağımsız