'Yaşadığımız süreçte, gücü ele geçirerek ...'

Cerbeze, ayrı ayrı yerlerde hem de ayrı ayrı mekanlarda olmuş şeyleri toplayıp bir anda bir yerde olmuş gibi göstererek insanları yanıltmak ve yönlendirmektir. Bir de bunlara yalanlar ve iftiralar eklenirse insanların gerçekleri görmeleri çok zorlaşır; âdeta imkânsız hâle gelir.

Üstad Hazretleri, Münazarat isimli eserinde cerbezeye misal verirken diyor ki: “Büyük işlerde yalnız kusurları gören kimse, cerbeze ile aldanır veya aldatır. Cerbezenin durumu; bir kötülüğü sümbüllendirerek iyiliklere gâlip getirmektir. Mesela, şu aşiretin her bir ferdi bir günde attığı balgamı, cerbeze ile, vehim ile mekanlar birleştirilip birden bir şahıs tarafından yapılmış gibi hayal edilerek başka fertleri de ona kıyas edip o nazar ile bakılsa… Veyahut bir sene zarfında birisinden gelen iğrenç koku, cerbeze ile mekanları birleştirme vehmiyle birden bir dakikada o şahıstan gelmiş gibi, tasavvur edilse… Acaba ne derece evvelki adam iğrenç olabilir; ikinci adam da pis kokar birisi haline gelebilir? Hatta şu manzaralar karşısında hayal gözünü kapasa, vehim de burnunu tutsa, mağaralarından kaçsalar, hakları var. Akıl onları azarlamayacaktır.

“İşte cerbezenin acayip tavrı, zaman ve mekanda ayrı ayrı ve başka şeyleri toplar ve tek bir şey yapar. O siyah perde ile her şeyi temâşa eder. Hakikaten cerbeze, her çeşidi ile garip şeylerin makinesidir. Görünüyor ki, cerbezeye kapılmış bir âşıkın nazarında umum kâinat birbirine muhabbetle cezbolup rakkasâne hareket ediyor ve gülüşüyor. Ama çocuğunun vefatıyla mâtem tutan bir validenin nazarında, umum kâinat hüzün ve üzüntü içinde ağlaşıyor. Herkes istediği ve hâline münasip gördüğü meyveyi koparır.

“Bu makamda size bir temsil söyleyeceğim. Mesela, sizden bir adam, sadece bir saat gezinmek için gayet güzel ve güzel çiçeklerle dolu bir bahçeye girse; eksiklik ve kusurlardan uzak olmak Cennetin bahçelerine mahsus olmasından; h