Zam yaptılar ama sorun neden yaptılar...

Hürriyet Gazetesi Yazarı Uğur Gürses köprülere yapılan astronomik zammın sebebini yazdı. 

Yap-işlet-devret (YİD) modeli çerçevesinde yapılan Osmangazi ve Yavuz Sultan Köprüsü ile Avrasya Tüneli projelerinin bedelini, devletin verdiği garanti nedeniyle, geçen de geçmeyen de ödüyordu. Ama şimdi eski mevcuda yüklenen zamlarla, ‘başka köprülerden geçenler’ de ilaveten ödeyecek! Eski köprü ve otoyollara yapılan zamla net 180 milyon TL ilave kaynak yaratılacak.

YILIN son günü “Osmangazi Köprüsü geçiş ücretinde yüzde 26 indirim, İstanbul’daki iki köprünün  geçiş ücretine yüzde 48 zam” haberini duyunca ilk aklıma gelen şuydu; Yap-İşlet-Devret (YİD) modeli kamu özel işbirliği çerçevesinde yapılan köprü ve otoyol finansmanında yeni bir ‘katılım’ sağlanıyordu. Osmangazi Köprüsü benzeri YİD projelerinin bedelini, devletin verdiği garanti nedeniyle, geçen de geçmeyen de ödüyordu; ama şimdi eski mevcuda yüklenen zamlarla, ‘başka köprülerden geçenler’ de ilaveten ödeyecek!

Malum, devletin özel kesim şirketlerine, inşa etmeleri ve uzun yıllarca işletme hakkını almaları karşılığında yaptırdığı köprü ve otoyollar için bu şirketlere ayrıca bütçeden ödenmek üzere hasılat garantisi taahhüt ediliyor. Böylece özel şirketlere, beklenen hasılatı sağlayamazlarsa devlet bütçesinden bir ödeme yapılıyor. İlk örneklerden biri geçen yaz işletmeye açılan Osmangazi Köprüsü idi. Dolar bazlı fiyatlama o kadar yüksekti ki geçen araç sayısının düşük kalacağı başından belli idi. İndirimli tarife uygulanmasına karşın yine de öyle olacağı açıktı. Bunun anlamı; geçen de ödeyecekti, geçmeyen de. Çünkü günlük 40 bin araç geçişi devlet adına sözleşme ile garanti edilmişti. Hem düşük tutulan geçiş ücreti ile işletmeci şirketlerin devletle yaptıkları sözleşmede belirlenen geçiş ücreti arasındaki fark; hem de günlük olarak garanti edilen 40 bin araç ile geçen araç sayısı arasındaki fark ödenecekt