[Cuma Karaman] İslam ve demokrasi

İslam ve demokrasinin birbirleriyle uyuşup uyuşmadığı tartışması Müslüman din alimleri ve bazı Batılı ilim adamları arasında halen tartışılıyor. Son örneğini Türkiye’de gördüğümüz gibi fiili örnekleri delil göstererek İslam ve demokrasinin birbirleriyle bağdaşmaz olduğunu söyleyenler olduğu gibi, kötü pratiklere rağmen bağdaşır diyenler de az değildir. Bu konuda yıllardır süren tartışmaların büyük bir literatür oluşturduğunu söyleyebiliriz. 

Bu tartışmaya girmeden önce bir din olarak İslam’ın herhangi bir devlet yönetim şeklini önermediği gerçeğini buraya not edelim. Bunun böyle olduğunu en iyi Peygamberimiz’in (s.a.v) hayatındaki örneklerden görüyoruz. Peygamberin (s.a.v) hayatı boyunca mevcut bir yönetimi ne yıkma ne de ele geçirme gibi bir düşüncesinin ve çabasının olmadığını görüyoruz. İslam dini, tarihsel ve toplumsal şartlara ve devrin ihtiyaçlarına göre siyasi düzenlemeler yapmaları, adil ve insan onuruna yaraşır olmak kaydıyla, yaşadıkları çağa uygun yönetim modelleri geliştirmeleri hususunda inananlarını serbest bırakmıştır. 

Hal bu iken, Peygamber’in (s. a.v) vefatı sonrasında ortaya çıkan Hilafet kurumu, İslam sanki belirli bir yönetim modeli gerektiriyormuş gibi yanlış bir anlayışa yol açmıştır. Bu anlayışı benimseyen muktedirlerin siyasal ajandaları, içtihat farklılıkları ve mezhepsel ayrılıkları İslam’ın siyaset ve devletle olan ilişkisini zamanla çok çetrefil bir hale getirmiştir. Öyle ki, mevzu din ve dini olmaktan çıkmış, dinin iktidar çekişmelerinde alabildiğine istismar edildiği bir hale bürünmüştür. Oysaki, İslam’ı diğer dinlerden ayıran en bariz fark içtihat kapısını açık bırakması, zaman ve mekâna göre ihtiyaç duyulan tecdide ve değişim yatkın olmasıdır. 

Peygamber’in (s.a.v) hiçbir yönetim şekline işare