Cumhurbaşkanı ile üç konu

KÜÇÜK Nahçıvan’da dört cumhurbaşkanı: Abdullah Gül, Azerbaycan İlham Aliyev, Kazakistan Nursultan Nazarbayev, Kırgızistan Kurmanbeg Bakiyev... Bir de Türkmenistan Cumhurbaşkanı Yardımcısı... Her yerde Azeri Türkçesiyle dövizler asılmış: “Türk dilli Ölkelerin Devlet Başçılarının IX. Zirve Toplatısı” Bu defaki gerçekten farklı, ilişkiler artık “Konseyler” halinde kurumlaşacak, bağlar sıklaşacak... Pantürkizm mi canlanıyor, başka bir şey mi? Türkler birleşiyor mu? Gül, toplumların kapanıklığını anlatırken, “Kırgız ve Türkmen komşular, ama birbirlerine hiç ziyaret yapmamışlar!” diyor, ama artık ekonominin sınırları aştığını anlatıyor: Samsun-Ceyhan boru hattına Kazakistan da katılacak... Kars’ı Bakü üzerinden Almata’ya bağlayacak demiryolu tamamlanmak üzere. Kazakistan’dan Avrupa’ya tren seferleri başlayacak. Kazakistan bu demiryoluna yılda 10 milyon ton yük vermeyi taahhüt etti!.. Böyle çeşitli proje ve tasavvurlar... Gül’ün heyecanlı anlatımını dinlerken, ben rahmetli Zeki Velidi Togan hocamızın yarım asır önce yazdıklarını hatırladım: “Orta Asya meseleleri ırklar arası mücadelelerle değil, iktisadi gelişmenin doğuracağı mecburiyetlerle, iktisadi münasebetlerin artmasıyla halledilecektir. İktisadi münasebetler dilleri de yakınlaştıracaktır...” (Türklüğün Mukadderatı Üzerine, sf. 165, 201) Küreselleşmenin sınır aşan iktisadi ilişkiler dinamiği, Türk toplumlarında da ilişkileri geliştirme ve dayanışma ruhu yaratıyor. Arap Birliği, eski Sovyet coğrafyasındaki BDT, İngiliz Commonwealth gibi... Gül defalarca vurguladı: “Bu hiç kimseye karşı değildir, hiçbir oluşuma alternatif de değildir. Elbette Rusya ile BDT içinde yer alanlar da olacak, Çin’le Şanghay Örgütü içinde yer alanlar da... Üstelik biz onların bu ilişkilerinin gelişmesinden memnun da oluruz. Bakın biz de NATO üyesiyiz, AB yolundayız...” Netice: ‘Pantürkizm’ değil, olmamalı da... Ekonomik küreselleşme sürecinin Türk toplumları arasında yarattığı bir entegrasyon dinamiği bu. Alkışlıyorum elbette. Gül’e göre CHP ve MHP Uçakta Gül’e soruyoru