Yolsuzluğun, usulsüzlüğün adı 'Doğrudan temin' oldu

⏱ Okuma Süresi 3 dk•Yayınlanma Pazartesi, Ağustos 14 2023

AKP rejimi, tabanını oluşturmak için İslami yapılarda örgütlenen küçük ve orta büyüklükteki sermaye gruplarını ihmal etmedi. Kamu alımları, sermaye transferi için bir aparat olarak devreye sokuldu.

AKP, siyasi hegemonyasını inşa ederken merkezdeki büyük rantı dev projelerle sınırlı sayıdaki sermaye gruplarına aktardı. Ancak tabanını oluşturmak için ve TÜSİAD dışında MÜSİAD gibi İslami yapılarda örgütlenen küçük ve orta büyüklükteki sermaye gruplarını da ihmal etmedi. Her iki gruba sermaye transferi yapılmasında en önemli aparat da kamu alımları oldu.

Mal, hizmet ve yapım ihalelerinin belli gruplara aktarılmasını sağlamak için Kamu İhale Kanunu’nda çok sayıda değişiklik yapıldı. Alt mevzuatla da oynandığı için net olarak hesaplanma olanağı kalmadığından “200’den fazla” diye ifade edilen bu değişikliklerin çoğunun adresi belliydi. Hemen hemen her değişiklik belli gruplara rant aktarımını kolaylaştırdı. Bu değişikliklerde en fazla dikkati çeken, istisnaları arttıran ve pazarlıkla alım yapmayı kolaylaştıran düzenlemeler oldu. Bu yöntem daha çok büyük ölçekli alımlarda gündeme geldi.

Bu arada çoğu yerel kökenli olan küçük ve orta ölçekli sermaye gruplarını palazlandıran bir başka yöntem olarak da “Doğrudan temin” öne çıktı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de mercek altına alınmasını istediği bu alım şekli giderek daha çok başvurulan, kamu alımları içinde sayısı ve tutarı artan bir yönteme dönüştü.

İSTEDİĞİNDEN İSTEDİĞİNİ AL

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki idarelerin mal ve hizmet alımları ile yapım işleri için düzenleyeceği ihalelerde, açık ihale ve belli istekliler arasında ihale yöntemi temel yöntemler olarak belirleniyor. Bunların yanı sıra neredeyse tüm ihale düzenine egemen hale gelen pazarlık yöntemi ile doğrudan temin yöntemi de yasada tanımlanıyor.

Doğrudan temin, ilan yayımlanması, yeterlilik koşulları aranmaması, teminat alınmaması, ihale komisyonu kurulması zorunluluğu olmaması nedeniyle ihale yöntemleri arasında sayılmayan kelimenin tam anlamıyla en basit alım yöntemi… Kamu idaresinin bir ihtiyacı ortaya çıktığında istediğini çağırarak, teknik koşulları ve fiyatı konuşarak alım yapma olanağı sağladığından en denetimsiz, kamu kayna