[Safvet Senih yazdı] Subûti sıfatlar

Cenab-ı Hakkın subûti sıfatları sekiz tanedir. Hayat (diri olmak), İlim (Bilmek), Semi (İşitmek), Basar (Görmek), İrade (Dilemek), Kudret (Gücü yetmek), Kelâm (Söylemek), Tekvin (Yaratmak).

1) Hayat, diri olmak demektir. Allah hayy’ dır, hayat sahibidir. Hem de muhyidir yani hayat verir, canlı varlıklar yaratır.

Hayy sıfatının ve Muhyi isminin en büyük tecellilerinden olan hayat hakikatının, ne olduğunu ve ne vazife gördüğünü biraz araştıracak olursak: Hayat; şu kainatın en ehemmiyetli gayesidir. Çünkü, en âdi maddelerden, en bulanık kokuşmuş, kirli ve yoğun unsurlardan durmadan canlılar var ediyor, adeta büyük bir gayretle kesif maddeler hayat vasıtası ile lâtif ve güzel maddelere çevriliyor ve hayat nuru herşeye serpilmeye çalışılıyor. Yani, basit maddeleri hummalı bir faaliyetle hayatlı hale getirmek için dehşetli bir faaliyet var. Demek ki, cansız ve kıymetsiz şeylerin hayatla derecelerini yükseltip değerlerini arttırmak şu kainatta en mühim bir gaye olarak müşahade edilmektedir.

 

Hem hayat kâinatın en büyük neticesi, en parlak nuru, en lâtif mayası, gayet süzülmüş bir hûlasası, en yüksek meyvesi, en yüksek kemali, en güzel cemali, en güzel ziynetidir.

Hem hayat kâinatın birlik sırrı ve birleştiren bir bağıdır. Çünkü bütün âlem, canlılar için çalışmaktadır. Dünyadaki mevsimler, güneş olmasa canlıların yaşaması imkansız hale gelebilir. Sanki, canlıların hayatı ve varlıklarının devamı için bütün kainat ve içindekiler birbiriyle başbaşa, boyun boyuna, bel bele verip çalışmakta, müthiş bir birlik kurmaktadırlar. Ayrıca her canlının, eğer incelenecek olsa trilyonlarca parçadan meydana geldiği görülecektir. Mesela bir insanda ortalama 100 trilyon hücre, her hücrede bir milyona yakın protein, her proteinde sekiz bin aminoasit, her aminoasitte de beş element bulunmaktadır. Demek ki, bir