İran’daki protestolar Türkiye için tehdit mi?

Iran’da 22 yaşındaki Kürt kökenli Mahsa Amini’nin başörtüsünü kurallara uygun örtmediği gerekçesi ile ahlak polisleri tarafından Tahran’da tutuklanmasının ve karakolda gördüğü işkenceler sonucu ölmesinin ardından başlayan protestolar 80 ile yayıldı. Bir çok İran uzmanı, Devrim Muhafızlarının (Pasdaran) hükümetin üzerindeki baskıyı artırmak için devam eden protestolara geçici olarak göz yumduğunu iddia etse de, İran’daki ayaklanmalar Azeri ve Kürt azınlıkları hareketlendirirse bölgede Türkiye’yi de etkileyecek bazı siyasi değişiklikler olabilir.

İran rejimi, ülkenin katı başörtüsü yasaları ve ekonomik krizler nedeniyle en son 2019’da görüldüğü gibi sık sık kitlesel başkaldırılarla karşı karşıya kalıyor. Ancak bu kez ülke çapındaki protestolar etnik çatışmalara dönüştü. İstatistiklere göre İran'da 18 milyondan fazla Azeri Türkü, yaklaşık 4 milyon Kürt, 3 milyon Arap ve  1,4 milyon Beluci yaşıyor. Resmi rakamların aksine, Azerbeycan ve Türkiye’deki yaygın kanaate göre İran’daki Azeri nüfus 30 milyon civarında. İran'ın özellikle Kürdistan adıyla eyalet statüsündeki kuzeybatı bölgelerindeki Kürt nüfusunun da 10 milyona yakın olduğu söyleniyor. İran’da Azeri ve Kürtlerin yanında az sayıda Bahai, Türkmen, Hıristiyan ve Yahudi toplulukları da ikamet ediyor ve tüm bu oranlar, Fars olmayan hakların İran nüfusunun yarısınından fazlasısnı oluşturduğunu gösteriyor.

İran’daki en önemli iki azınlık grubu Azeriler ve Kürtler. Azeri Türkleri Pehlevilerin Fars milliyetçi politikalarına tepki olarak 1979’daki Iran Molla devrimine Tebriz merkezli destek verdiler yalnız devrim sonrası istedilerini alamadılar ve Humeyni’nin tehditlerine maruz kaldılar. İran Azerileri bu yüzden son protestolarda büyük oranda sessizler.

İranlı Azeriler ve Kürtler, İran'da özerklik veya bağımsızlık isteyen iki büyük etnik grup. Türkiye ve A