Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, 2016 yılında Orta Asya ülkelerini kapsayan; siyasi, ekonomik, istikrar ve güven konularını içeren bir rapor yayımladı. Raporda, 2016 yılında Orta Asya ülkelerini nelerin beklediğine dikkat çekilirken, özellikle ekonomik olayların insanların yaşam standardına olumsuz etki yapacağına vurgu yapılıyor.

2016 yılında bölge ülkelerinin bağımsızlıklarının 25. yılını kutlayacaklarının altı çizilirken, başta küresel ekonomilerde yaşanan olumsuz gelişmelerin bölgeye etki edeceğinin altı çiziliyor. 2016 yılında Orta Asya için değil aynı zamanda bütün dünya ekonomilerinin küçüleceğini öngören Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, Çin ekonomisindeki büyümenin yavaşlaması, İran'a uygulanan ambargoların kaldırılması, ABD-AB ülkeleri ve Rusya arasındaki sürekli devam eden anlaşmazlıklar gibi konuların 2016 yılında olumsuz sonuçlar doğuracağına işaret ediliyor. Bu çerçevede küresel ekonomiler ile birlikte Orta Asya ekonomisini de sürekli baskı altında tutacağı belirtiliyor.

2016 yılında İran'a uygulanan ambargonun kaldırılması ile birlikte bu ülkenin de petrol ihraç edecek olmasının sürekli düşen petrol fiyatlarını daha da aşağı çekeceğine dikkat çekildiği raporda, özellikle ihracatının büyük bölümü petrole dayalı ülkeleri olumsuz etkileyeceği dile getiriliyor.

Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün 2016 yılında Orta Asya için öngördüğü 10 gelişme ise şu şekilde sıralandı:

1- AVRASYA EKONOMİK BİRLİĞİ BÜYÜMELİ

Raporda, Kazakistan, Rusya ve Belarus arasında kurulan ve daha sonra Kırgızistan ile Ermenistan'ın da dahil olduğu Avrasya Ekonomik Birliği'nin yeni arayışlar bulmak zorunda kalacağı belirtilirken, birliğe yeni katılımların olabileceği öngörülüyor.

2- ÇİN'İN ORTA ASYA'YA YATIRIMLARI ARTACAK

Bölgenin en büyük ticari ortaklarından olan Çin Halk Cumhuriyeti'nin Orta Asya ülkelerine olan yatırımlarının artacağına vurgu yapılan raporda, özellikle taşımacılık ve lojistik sektöründe modernize amaçlı Orta Asya ülkelerine yatırımlarına hız vereceğine dikkat çekiliyor.

3- AFGANİSTAN ORTA ASYA'NIN İLGİ ODAĞI OLMAYA DEVAM EDECEK

2016 yılında Afganistan'daki durumun uluslararası toplumların yanı sıra Orta Asya ülkelerinin de ilgi odağı olmaya devam edeceğinin ifade edildiği raporda, özellikle terör saldırılarında artış yaşanabileceği ihtimali üzerinde duruluyor. Afganistan'da yaşanan olaylara daha fazla ülkenin müdahil olabileceğini öngören Kazakistan Stratejik Araştırmalar Enstitüsü, bu müdahalelerin bölgeyi daha önemli hale getireceğini iddia etti.

4- SURİYE'DE YAŞANAN SAVAŞ, ORTA ASYA ÜLKELERİNİ DAHA ÇOK MEŞGUL EDECEK

Raporda, Suriye'de uzun süredir devam eden iç savaşın Orta Asya ülkelerini daha çok meşgul edeceğinin altı çizilirken, IŞİD başta olmak üzere Orda Doğu'da artış gösteren diğer terör örgütlerine Orta Asya ülkelerinden katılımların devam etmesinin bölge ülkelere olumsuz yansıyacağının altı çizildi.
Bu katılımların Orta Asya ülkelerindeki güvenlik riskini arttıracağı ifade edilirken, terör tehdidine karşı ek önlemler alınması gerektiğine vurgu yapıldı.

Suriye'deki iç savaşın çözümü konusunda yer alan küresel ve bölgesel aktörler arasında yaşanan gerginliğin Orta Asya ülkeleri için de yeni bir güvenlik açığının oluşturabileceğinin de altı çizilirken, bu durumun işleri daha da karmaşık hale getirmesinden endişe ediliyor.

5- ORTA ASYA ÜLKELERİ GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİ ARTTIRACAK

Raporda, gerek uluslararası gerekse de bölgesel bazı tehditlerden dolayı Orta Asya ülkelerinin güvenlik önlemlerini arttıracağı belirtilirken, 2016 yılında bölgenin son derece önemli toplantılara ev sahipliği yapacağına vurgu yapıldı.

6- ABD VE AB BÖLGEYE DAHA FAZLA İLGİ DUYACAK

Son dönemlerde olduğu gibi gerek ABD'nin gerekse de AB ülkelerinin Orta Asya'ya duyduğu ilginin artacağına vurgu yapılan raporda, ABD'nin ve AB ülkelerinin bölgesel diyalog platformlarını yoğunlaştıracağı bekleniyor.

7- 2016 YILI BÖLGE İÇİN CİDDİ BİR SINAV OLACAK

Orta Asya ülkelerinde 2016 yılında önemli seçimlerin olacağının hatırlatıldığı raporda, özellikle Afganistan'da yapılacak seçimlerin önemine vurgu yapıldı. Kazakistan ve Kırgızistan'da yapılacak meclis seçimlerinin ülkelerin siyasi ve sosyal modernleşmelerine yeni bir ivme kazandıracağı dile getirildi.

8- ENERJİ VE ULAŞIM PROJELERİ GELİŞMEYE DEVAM EDECEK

2016 yılında bölgeler arası ekonomik işbirliğini geliştirmek için enerji ve ulaşım projelerine hız verileceğinin belirtildiği raporda, pratikte de bir takım uygulamaların yaşanabileceği ifade edilirken, bölgeler arasındaki demiryolu ağlarının genişletmek için ülkelerin anlaştığına dikkat çekildi.

9- İRAN DAHA AKTİF HALE GELECEK

İran'a uygulanan yaptırımların 2016 yılında kaldırılmasının ardından bu ülkenin Orta Asya bölgesinde daha aktif hale gelmek isteyeceği rapor edilirken, Tahran yönetiminin de küresel ekonomilerde artık enerji tedarikçisi olmak isteyeceği ve bu isteğin bölgenin ekonomisine olumsuz yansıyabileceği ifade edildi.

10- ORTA ASYA BİRLEŞMİŞ MİLLETLER'DE DAHA ÇOK GÜNDEM OLACAK

Küresel düzeyde en üst karar makamı olan BM Güvenlik Konseyi'nde Orta Asya ülkelerinin daha çok gündem olacağının da ifade edildiği raporda, özellikle bölge hakkında alınacak kararlarda bölge ülkelerinin de söz söyleyebileceği dile getirildi.
CİHAN