Haftanın tarihine bakış

Gazetecilerin haklarını ''fikir işçisi'' olarak düzenleyen 212 sayılı yasa, 10 Ocak 1961'de yürürlüğe girdi.


''Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştırılanlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkındaki 5953 Sayılı Kanunun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine ve Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair Kanun'' başlıklı düzenleme, Milli Birlik Komitesince 4 Ocak 1961'de kabul edildikten sonra, 10 Ocak 1961'de Resmi Gazete'de yayımlandı. Türk Basın Tarihi'ne ''Babıali'de Dokuz Patron Olayı'' olarak da geçen gelişmelerde; gazete sahipleri, yasanın önce ''çıkmaması'', sonra da ''değiştirilmesi'' için çalıştı. Okurlar, 10 Ocak sabahı gazetelerini aldıklarında, ''Gazetemizi Üç Gün Kapatıyoruz'' başlığı ile karşılaştı. Bu başlığın altında ise ''Akşam, Cumhuriyet, Dünya, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, Vatan, Yeni İstanbul, Yeni Sabah'' patronlarının ortak bildirisi yer alıyordu. İstanbul Gazeteciler Sendikası (İGS) bir bildiri yayımlayarak, kapanma kararının gazete sahipleri tarafından verildiğini ve asla benimsenemeyeceğini duyurdu. Gazeteciler, aynı gün sendikadan başlayan ''Simidimiz ve Hürriyetimiz İçin'', ''Çalışan Gazeteciye Cop, Patrona Hazırlop'' gibi dövizler taşıyarak, sessiz yürüyüş yaptı. Sendika, üç günlük boykot sırasında ''Basın'' adlı bir gazete yayımladı. 11 Ocak 1961 günü çıkarılmaya başlanan Basın gazetesi, 100 bin tiraj gibi o gün için önemli bir noktaya ulaştı. Boykot, 14 Ocak 1961'de sona erdi ve gazeteler yayına başladı. İGS, başarıya sahip çıkmak amacıyla 1962 yılında 10 Ocak tarihini Çalışan Gazeteciler Bayramı olarak kutlama kararı aldı ve Park Otel'de tören düzenlendi. -BELLİ BAŞLI ÖTEKİ OLAYLAR- 5 OCAK 1895- Fransa'nın askeri sırlarını Almanya'ya vermekten mahkum edilen Yahudi kökenli Fransız subay Alfred Dreyfus'un rütbeleri söküldü. Dreyfus Olayı olarak bilinen adli skandal başladı. 1921- Çerkez Ethem ve kardeşleri, işgal kuvvetlerine sığındı. 1922- Adana düşman işgalinden kurtuldu. 1929- Anadolu-Bağdat ve Mersin-Tarsus demir yolları ile Haydarpaşa Garı devletleştirildi. 1953- Türk karikatürünün ustalarından Ramiz Gökçe 53 yaşında öldü. 1968- Çekoslovakya Komünist Partisi liderliğine Aleksander Dubçek getirildi. Dubçek, reformcu kişiliğiyle tanınıyordu. 1975- Anadolu Ajansı 1925'te şirketleştiğinde ''mübeyyiz'' (temize çeken) görevinde bulunan ve ilk paydaşlar arasında yer alan ''Bayrak Şairi'' Arif Nihat Asya 71 yaşında Ankara'da öldü. 1981- Atatürk'ün doğumunun 100. yıl dönümü kutlamaları, ''1981 Atatürk Yılı'' adıyla başladı. 1983- Türkiye Yazarlar Sendikasının 17 yöneticisi ve 1 üyesi hakkında açılan davaya, 1 Numaralı Ankara Sıkıyönetim Mahkemesinde başlandı. 1985'te sona eren ve tüm sanıkları beraat eden davada Aziz Nesin, Bekir Yıldız ve Asım Bezirci gibi yazarlar yargılanmıştı. 1987- 1986 mayıs ve haziran çay sürgünlerinde radyasyon bulundu; 56 bin ton çay imha edildi. 1993- Avrupa Konseyince her yıl verilen ''Yılın Müzesi'' ödülünü İstanbul Arkeoloji Müzeleri aldı. 1997- Sabancı suikastı sanıklarından Mustafa Duyar, Şam'da Türk Büyükelçiliğine teslim oldu. 1997- Rusya, barış anlaşması uyarınca Çeçenistan'daki son askerlerini de geri çekti. 1999- Adalet Bakanlığı, bir genelgeyle bekaret kontrolünü yasakladı. 2004- AK Parti Grup Yönetimi, TBMM kulisinde bulunan Mareşal üniformalı Atatürk resminin kaldırılarak yerine sivil bir Atatürk fotoğrafı asılması önerisinde bulunan Adıyaman Milletvekili Fehmi Hüsrev Kutlu'nun, Grup Disiplin Kuruluna sevkine karar verdi. 2004- TL'den 6 sıfır atacak yasa tasarısı TBMM'ye sunuldu. 2005- Gazeteciler Federasyonunun adı ''Türkiye Gazeteciler Federasyonu'' olarak değiştirildi. 2006- Kapıkule Sınır Kapısı'ndaki rüşvet ve irtikap suçlamasıyla 55 gümrük memuru ve 19 polisin tutuklandığı olayla ilgili soruşturma kapsamında, aralarında gümrük başmüdürü, gümrük başmüdür yardımcıları ve gümrük müdürlerinin de bulunduğu 12 kişi hakkında daha ''irtikaba sebebiyet'' iddiasıyla soruşturma başlatıldı. 2007- MİT Müsteşarı Emre Taner, teşkilatın 80. kuruluş yıl dönümü dolayısıyla yaptığı yazılı açıklamada, ''ulus devletin tehdit altında olduğu'' görüşünü dile getirdi. 6 OCAK 1838- Samuel Morse, geliştirdiği ''Morse Alfabesi''ni açıkladı. 1921- Yunan birliklerinin Eskişehir ve Afyon doğrultusundaki taarruzuyla I. İnönü Savaşı başladı. 1938- Nazi baskısından kaçan Sigmund Freud, Londra'ya gitti. 1955- On iki ada karasuları sınırının saptanması için, Yunanistan ile görüşmelere başlandı. 1959- Dil bilimci Baha Toven 78 yaşında öldü. 1960- Mersin Rafinerisinin temeli atıldı. 1963- Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Siirt'te zengin bir petrol damarı buldu. 1969- ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Komer'in makam aracı, Orta Doğu Teknik Üniversitesi bahçesinde yakıldı. 1971- İstanbul'da Devlet Güzel Sanatlar Akademisinde işten atılan on beş model, çıplak olarak protesto yaptı. 1984- Türk Parasını Koruma Kanunu'nda yapılan değişiklikle, döviz taşımak suç olmaktan çıkarıldı. 1991- İlk Türk operası ''Özsoy''un bestecisi Ahmet Adnan Saygun 84 yaşında öldü. 1993- Balet Rudolf Nureyev öldü. 1997- Tarikat kisvesi altında bazı kadınlarla evlilik dışı ilişki kurduğu iddia edilen Ali Kalkancı, Fadime Şahin adlı kadının ihbarı üzerine gözaltına alındı. 1998- Anayasa Mahkemesi Başkanlığına Ahmet Necdet Sezer seçildi. 2005- Afyon ilinin adı Afyonkarahisar olarak değiştirildi. 7 OCAK 1714- İngiliz Mühendis Henry Mill, daktilo makinesinin patentini aldı. 1922- Osmaniye düşman işgalinden kurtuldu. 1944- Çorap imalatı hakkı Sümerbank'a verildi. 1946- CHP'den ayrılan Celal Bayar ile Adnan Menderes, Fuad Köprülü ve Refik Koraltan, Demokrat Partinin kuruluş başvurusunu yaptı. 1946- İlk başarılı yüksek hızlı elektronik bilgisayar ''Eniac'', ABD'de kullanıma girdi. ''Eniac'', elektronik dijital bilgisayara giden yolda atılmış büyük adımlardan biri olarak 1955'e kadar kullanıldı. 1950- Karabük Demir ve Çelik İşletmesinde ''Zeynep'' adı verilen yüksek fırın hizmete açıldı. 1979- Hindistan'da yapılan seçimleri, İndra Gandhi'nin Kongre Partisi kazandı. 1984- Fotoğraf ve sinema sanatçısı Baha Gelenbevi 77 yaşında öldü. 1989- Japon İmparatoru Hirohito öldü. 1999- ABD Başkanı Bill Clinton'ın azli istemiyle açılan dava başladı. 8 OCAK 1329- İtalyan seyyah Marco Polo Venedik'te öldü. 1642- Astronomi bilgini Galileo öldü. 1916- Müttefik kuvvetleri, Osmanlı ordusunun Çanakkale direnişini kıramadı. İngiliz Deniz Kuvvetleri Komutanı Amiral Winston Churchill görevinden istifa etti. 1918- ABD Başkanı Woodrow Wilson, Avrupa'da kalıcı barışın sağlanması için kendi adıyla anılacak 14 prensibi açıkladı. 1933- I. Beş Yıllık Kalkınma Planı kabul edildi. 1935- Rock şarkıcısı Elvis Presley doğdu. 1945- Büyük İskenderun Limanı hizmete açıldı. 1986- Sekiz sanatçıya Yükseköğrenim Kurulunca ''profesörlük'' unvanı verildi. Bu sanatçılar arasında Yıldız Kenter, Hikmet Şimşek ve Nevit Kodallı da vardı. 1997- Vehbi Koç'un çalınan naaşı, Zincirlikuyu Mezarlığı'nda boş bir mezarda bulundu ve çalanlar yakalandı. Koç'un naaşı, 10 Ocakta ikinci kez toprağa verildi. 1998- Karşıyaka Müftüsü Nadir Kuru'nun, İzmir'de Dr. Tibet Kızılcan'ın cenaze namazını kıldırırken ''İsteyen hanımlar namaza gelebilir'' sözleri üzerine kadınlar, erkeklerle saf tutarak cenaze namazı kıldı. 2003- İstanbul Diyarbakır seferini yapan THY'nin RC-100 tipi uçağı Diyarbakır'a inişi sırasında düştü: 74 kişi öldü, 3 kişi yaralı kurtuldu. 2004- Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği Yönetmeliğinin gizliliğini kaldıran yasanın ardından hazırlanan yeni yönetmelik de yürürlüğe girdi. MGK Genel Sekreterliği, yönetmelikte, Başbakana bağlı bir kuruluş olarak tanımlandı. 2005- Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen ve Edebiyat Bölümü öğretim üyesi Prof. Dr. Sadettin Güner ile oğlu Selçukhan Güner otomobillerine açılan çapraz ateş sonucu öldü. Prof. Dr. Güner ve oğlunu öldüren İsmet Meral ile yeğeni Burak Reis bir gün sonra Engin Bayramoğlu'nu öldürdüler. Güner ve oğluna yönelik saldırının ''yanlışlıkla'' yapıldığı belirlendi. Olayla ilgili dayı ve yeğen ile bir kişi 14 Ocakta tutuklandı. 2006- Papa II. Jean Paul'e yönelik suikast girişimi nedeniyle İtalya'da 24 yıl cezaevinde kaldıktan sonra 14 Haziran 2000'de Türkiye'ye iade edilen, Gazeteci yazar Abdi İpekçi'nin öldürülmesi ve ''gasp'' suçundan Kartal H Tipi Cezaevi'nde bulunan hükümlü Mehmet Ali Ağca'nın, Cezaevi Müdürlüğünün ''cezasını tamamladığı'' yönündeki yazısı üzerine Kartal Ağır Ceza Mahkemesince tahliyesine karar verildi. 9 OCAK 1792- Osmanlı Devleti ile Rusya arasında beş yıllık savaşın ardından ''Yaş Anlaşması'' imzalandı. 1853- Osmanlı Devleti için ''hasta adam'' tabiri ilk kez Rus Çarı I. Nikola tarafından kullanıldı. 1926- Piyango çekilişinin yalnızca Tayyare Cemiyetine ait olduğuna ilişkin kanun kabul edildi. 1936- Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Atatürk'ün de katıldığı törenle öğrenime başladı. 1937- Josef Stalin'in sürgüne gönderdiği Lev Troçki, Meksika'ya gitti. 1942- Türk Tarih Kurumu Ziya Gökalp'in bütün eserlerinin yayımlanmasına, Türk Dil Kurumu da yeni bir Kuran çevirisine karar verdi. 1955- Devlet Operası sopranosu Leyla Gencer, temsiller vermek üzere İtalya'ya gitti. 1964- Halide Edip Adıvar 80 yaşında İstanbul'da öldü. 1990- Şair Cemal Süreya 59 yaşında İstanbul'da öldü. 1991- Toplu taşım araçlarında sigara içilmesi ve tütün mamullerinin reklamının yapılması yasaklandı. 1996- Sabancı Holding Yönetim Kurulu Üyesi Özdemir Sabancı, Toyotasa Genel Müdürü Haluk Görgün ve sekreter Nilgün Hasefe, Sabancı Center'da vurularak öldürüldü. Olayı DHKP-C örgütü üstlendi. 1996- Balerin, koreograf Duygu Aykal 45 yaşında öldü. 1996- Evrensel gazetesi muhabiri Metin Göktepe'nin cesedi, Eyüp Spor Salonu'nun yakınındaki arsada bulundu. Gazeteci Göktepe, bir gün önce görevini yaparken gözaltına alınmıştı. Göktepe'nin cenazesi, 11 Ocakta toprağa verildi. 2003- Aile mahkemeleri kuruldu. 2005- Kış mevsiminde yolları altı ay kapalı kalan Van'ın Bahçesaray ilçesinde yol ağının Karayolları Genel Müdürlüğüne devredilmesiyle ulaşım rahatlıkla sağlanmaya başladı. 2007- Adana'dan Irak'a giden Türk işçileri taşıyan Moldova tescilli uçak, Bağdat'ta piste 200 metre kala yere çakıldı. Kazada aralarında Türk işçiler ve uçak mürettebatının da bulunduğu 34 kişi öldü, bir kişi yaralı olarak kurtuldu. 10 OCAK 1863- Dünyanın ilk metrosu olan Londra metrosunun ''Metropolitan'' adı verilen ilk hattı açıldı. 1900- Dünya Şampiyonu Pehlivan Kara Ahmet, ''Şampiyonlar Şampiyonu'' unvanını aldı. 1920- Milletler Cemiyeti kuruldu. ABD, Cemiyete katılmadı. 1921- I. İnönü Zaferi: Albay İsmet Bey komutasındaki Türk ordusu, Yunan ordusu ile İnönü'de karşı karşıya geldi. Yunan ordusu yenildi. Zaferin ardından, Albay İsmet Bey, 1 Mart 1921'de generalliğe terfi ettirildi; TBMM Hükümetinin uluslararası itibarı da hızla yükseldi. 1926- Alman sinema yönetmeni Fritz Lang'ın ''Metropolis'' adlı filmi gösterime girdi. 1928- Sovyetler Birliği, Troçki'nin sürgüne gönderilmesine karar verdi. 1944- Nuri Demirağ'ın fabrikasında üretilen yolcu uçağının uçuş denemesi Yeşilköy'de yapıldı. 1945- Teşrinievvel, teşrinisani, kanunuevvel ve kanunusani aylarının adları, ekim, kasım, aralık ve ocak olarak değiştirildi. 1947- Demokrat Partinin 1. Kongresi'nde ''Hürriyet Misakı'' kabul edildi. 1961- Basın çalışanlarıyla ilgili 212 sayılı Yasa yürürlüğe girdi. 1968- Atatürk'ün silah arkadaşı, Kurtuluş Savaşı komutanlarından Ali Fuat Cebesoy öldü. 1972- Askeri Yargıtay; Deniz Gezmiş, Hüseyin İnan ve Yusuf Aslan hakkındaki ölüm cezalarını onayladı. 1982- Ressam Nurullah Berk 76 yaşında öldü. 1984- Kürtaj yasallaştı. 1984- Yazar Reşat Enis Aygen 75 yaşında öldü. 1995- The Marmara Oteli pastanesinin 30 Aralık 1994'te bombalanması sırasında ağır yaralanarak tedavi altına alınan Cumhuriyet gazetesi sinema eleştirmeni, yazar Onat Kutlar öldü. 1999- Susurluk davası kapsamında aranan Haluk Kırcı yakalandı. 2000- Emekli Büyükelçi Semih Günver 93 yaşında Ankara'da öldü. 2001- Türk edebiyatının usta kalemlerinden, ünlü şair ve yazar Necati Cumalı 80 yaşında vefat etti. 2006- İran'ın nükleer programı uluslararası krize yol açtı. Tahran atom bombası sahibi olmak istediği iddialarını reddederken, nükleer programının sivil olduğunu ve programını geliştirmeye devam edeceğini açıkladı. 25 Ocakta Fransa, İngiltere ve Almanya ile ABD, İran'a ekonomik ve ticari yaptırımları kabul ettirmeye çalıştı, ama tasarı başlangıç aşamasında Rusya tarafından reddedildi. 2007- İtalya'nın tanınmış film yapımcısı ve aktris Sophia Loren'in eşi Carlo Ponti 94 yaşında öldü. 11 OCAK 1556- Divan Şairi Fuzuli öldü. 1905- Mustafa Kemal kurmay yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisinden mezun oldu. 1929- Türkiye'de eski yazılı kitapları yeni harflere çevirmek için Dil Encümeni bünyesinde bir komisyon kuruldu. 1937- Kurtuluş Savaşı kahramanlarından Gaziantep Milletvekili Nuri Conker öldü. 1939- Aydın'da köylüye toprak dağıtıldı. 1940- Ankara Konservatuvarı Tatbikat Sahnesi oyuncuları ilk oyunlarını sergiledi. 1943- Kızıl Ordu, Stalingrad kuşatmasını kırdı. 1946- Arnavutluk'ta Kral Zogo tahtan indirildi; halk cumhuriyeti ilan edildi. 1948- Ankara Üniversitesi Senatosu bazı öğretim üyelerini sol eğilimli oldukları için, Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesindeki görevlerinden uzaklaştırdı. Görevden alınanlar arasında Pertev Naili Boratav, Niyazi ve Mediha Berkes, Behice Boran, Adnan Cemgil ve Azra Erhat vardı. 1963- TBMM'de komünizmle mücadele amacıyla komisyon kuruldu. 1971- İş Bankası Ankara Emek Şubesi silahlı 4 kişi tarafından soyuldu. İçişleri Bakanlığı bankayı soyanların Deniz Gezmiş ile Yusuf Arslan olduğunu ileri sürdü. 1983- Karikatürist Şadi Dinçağ 64 yaşında öldü. 1994- Caz Sanatçısı Erol Pekcan 61 yaşında öldü. 1997- Başbakan Necmettin Erbakan, tarikat tartışmalarının yoğunlaştığı bir sırada, Başbakanlık Konutu'nda 51 tarikat ve cemaat liderine iftar yemeği verdi. 1998- Basketbol antrenörü Aydan Siyavuş vefat etti. 1999- Beynindeki rahatsızlık nedeniyle tedavi gören sanatçı Öztürk Serengil 68 yaşında öldü.
<< Önceki Haber Haftanın tarihine bakış Sonraki Haber >>

Haber Etiketleri:
ÖNE ÇIKAN HABERLER