TRABZON (A.A) - Tuncay Bekar - Türkiyede balığın yüzde 70inin karşılandığı Karadenizde kirlilik, bilinçsiz avlanma ve Akdenizden gelen türler nedeniyle canlı türlerinde ciddi azalma olduğu bildirildi.
     Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Karadenizdeki canlı türlerinde önemli değişiklikler olduğunu ifade etti.
     Karadenizin canlı türleri açısından Akdenizleştiğini ifade eden Düzgüneş, Akdeniz, Süveş kanalı yoluyla lesepsiyen tür dediğimiz Hint Okyanusundan gelen türlerin akınına uğruyor. Bu türlerden bazıları başarıyla Akdenize adapte olup yerli türlere zarar veriyor. Bu nedenle Akdenizden kaçan bazı türler de ki bunlar mikroorganizmalar düzeyinde de olabilir Karadenize geçiyor dedi.
     Tespitlere göre Akdenizden Karadenize geçen türlerin azımsanmayacak sayıda olduğunu anlatan Düzgüneş, şunları söyledi:
     Ayrıca deniz ticareti yoluyla gemilerin sintine sularıyla bir çok yabancı canlı türü de Karadenize geliyor ve etkilerini Karadenizde yoğun olarak sürdürüyor. Bu türlerin bazılarının düşmanı olmuyor ve alabildiğince çoğalma fırsatı buluyorlar. Deniz salyangozu bunlardan biri. 1988-1989daki balıkçılıkta krize neden olan taraklı medius da bunlardan biri, düşmanı yoktu. Daha sonra düşmanı geldi, aynı aileden ve bunu kontrol altına aldı.
    
     -Bilinçsiz avlanma ve kirlilik önemli etken-
    
     Prof. Dr. Düzgüneş, doğal göçlerle ya da gemilere bağlı olarak Karadenize gelen türlerin zararlarının dışında insanın verdiği zararlar nedeniyle de Karadenizdeki biyoçeşitlilikte önemli değişiklik ve azalmalar olduğunu vurguladı.
     Türkiyede bazı balıkçıların özellikle kalkan balığı avlamak için farklı ülkelere gittiğine işaret eden Düzgüneş, şöyle devam etti:
     Denizi kirletiyoruz. Ülkemizden bir çok balıkçı diğer ülkelere kalkan avlamaya gidiyor, bazıları canlarını, bazıları mallarını kaybediyor ya da hapse düşüyorlar. Peki bizde neden kalkan yok. Çünkü biz yok edecek hızla tüketmişiz. Şu anda piyasada markalı küçük kalkan yavrularını dahi görebiliyoruz. Enstitü bunları üretip, markalayıp denize bırakıyor. Balıkçımız bunu avladığı zaman denize atmıyor, getirip halde küçücük balığı da satabiliyor. Bunlar yanlış uygulamalar.
    
     -Katı atık kirliliği, Karadenizdeki avcılığı etkiliyor-
    
     Karadenizdeki kirliliğin de canlı türlerine önemli zararlar verdiğine işaret eden Düzgüneş, şunları kaydetti:
     Yıllarca katı atıklar denizi doldurdu. Deniz zeminininde plastikler, poşetler, buz dolabı, tekerlekler sergili durumda. Yassı balıkların zemine değerek yaşaması lazım. Zemin yok ki bir çok yerde. Doğu Karadenizde veya Batı Karadenizde var, Orta Karadenizde bunlar kalmadı. Bu çöplerin temizlenmesi gerekiyor. Nasıl ki liman dolduğu zaman boşaltmak için tarayıcılar çalışıyorsa o zaman denizi bir şekilde temizlememiz lazım. Deniz artık kendi kendini arıtacak durumda değil.
     Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş, yaptıkları seyahatlerde çöplerin Rusya kıyılarına kadar gittiğini gördüklerini anlatarak, Çöplerimizi Rusya kıyılarında gördük, bize gösterildi bunlar. Dalga bunları taşıyor. Ama zemine yapışmış çöpleri maalesef dalga oradan atamıyor. Trol çekildiğinde ağların çöplerle dolduğunu görüyoruz. Peki zeminle irtibatı olmazsa kalkan, pisi ya da mezgit, barbunya nasıl yaşayacak. Bunlar zeminden beslenen balıklar. Bu bakımdan katı atık kirliliği maalesef avcılığımızı etkiliyor dedi.
     Dere kenarlarına çöp dökülmemesi gerektiğine de dikkati çeken Düzgüneş, Dere kenarına dökülen çöpler ilk yağış veya rüzgarla dereye karışıyor ve geldiği nokta deniz. Dolayısıyla her türlü kirliliğin geldiği nokta deniz. O zaman yerel yönetimlerin de üzerine düşeni yapması lazım. Bir şekilde bu çöp sorununu halletmemiz gerekiyor dedi.
    
     Yayıncı: Murat Kaban