Casusluk tarihinin en sır hikayelerinden biri sayılan olayda, Papen söz konusu suikast girişiminden kılpayı kurtulmuştu. İddialara göre, Papen'in öldürülmesinde önemli görev alan tetikçi Sovyet kadın ajana, suikastin organizatörü aşık olunca operasyon başarısızlıkla sonuçlandı. KGB AJANLARI DİPLOMAT KİMLİĞİ İLE TÜRKİYE'YE AKTARILDI Rus resmi Rossiya televizyon kanalı 70 yıl önceki olayı tekrar gündeme getirdi. Belgesel filme göre, savaş yıllarında Nazi Almanyası'nın önemli siyasi isimlerinden Papen'in Ankara'da faaliyet göstermesi Kremlin'i fazla rahatsız ediyordu. Ankara'da Sovyet karşıtı faaliyetlerinde bulunan Papen'in "Hitler'siz Almanya" düşüncesiyle ABD ve İngiliz diplomatlarıyla "ayrılıkçı barış anlaşmaları" yapma girişimleri Sovyetlerin sabrını taşırdı. Belgeselde Rus istihbarat yazarı Aleksandr Kolpakidi'ye göre, SSCB lideri Jozef Stalin, Papen'i Sovyetlerin tehlikeli düşmanı olarak görüyordu. Belgeselde, "Stalin'in talimatıyla Papen'in ortadan kaldırılması kararı alındı. Operasyon için İstanbul'a gemiyle iki Sovyet casusu aktarıldı. Sözde SSCB Ankara Büyükeçliği Basın Ataşesi "Leonid Naumov" ve eşi "Lyudmila" adıyla Ankara'ya gelen ajanların gerçek ismi Naum Eytingon ve Muza Malinovskaya idi" bilgileri yer aldı. Belgesele göre, daha önce de İstanbul'da ajanlık yapmış Eytingon'un operasyona organizatör olarak görev verilmesi de tesadüfi değildi. Eytington o yıllarda "Stalin'in cezalandırıcı kılıcı" olarak tanınıyordu. Sovyet istihbaratının terörist ajanı olarak tanınan Eytingon'un Lev Trotski'ye yönelik 1940 yılında bizzat Stalin'in talimatıyla suikast olayını da organize ettiği belirtildi. Belgeselde, "Eytingon operasyonun başarılı gerçekleşmesi için ajanlarını bilerek ölüme gönderiyordu. Alman elçisini ortadan kaldırmak için ana görev kadın ajan Muza'ya verildi. Fakat halen bu görevle ilgili detaylı bilgiler dış istihbaratın arşivlerinde saklı" ifadeleri yer aldı. TÜRK CEZAEVİNDE ÇÜRÜMESİNİ İSTEMEDİ Belgesele konuşan tarihçi Aleksandr Şirokorad'a göre, Muza'ya aşık olan Eytingon, kızı operasyonda harcamak istemedi. Sovyet ajanının suikast operasyonuyla ilgili hazırlık çalışmalarını İstanbul Boğazı'nda bulunan "Svanetiya" adlı bir Sovyet gemisinde yürüttüğü de kaydedildi. İstihbarat yazarı Kolpakidi'ye göre, gemide ajan Modvinov ve bomba uzmanı Timoşkov da (takma adları Pavlov ve Kornilov) görev aldı. PROFESYONEL YERİNE AJAN EĞİTİMİ ALMAYAN BİR TÜRK ÖĞRENCİ KULLANILDI 24 Şubat 1942'de Papen'e yönelik başarızsız suikastın nedenlerini açıklayan Rus istihbarat yazarı Nikolay Dolgopolov'a göre, Eytingon operasyonda hazırlık eğitiminden geçmeyen kişileri görevlendirmekle ciddi hata yaptı. Belgeselde, "Stalin için çok ciddi önem arzeden bu oprerasyona Eytingon neden böyle davrandı?" sorusunu soruyor. Belgesele göre, aslında Papen'i ajan Muza öldürecekti. Muza profesyonel yeteneklere sahip idi. Fakat Eytingon, daha önce Troçki'yi öldüren ve 20 yıl hapis cezası alan İspanyol asıllı Sovyet ajanı Ramon Mercader gibi Muza'nın Türk cezaevinde çürümesini asla istemiyordu. Bu yüzden planı değiştirdi. Muza'nın yerine bir Türk öğrenci buldu. Ajana göre, bu hem de Türk istihbaratını yanlış adrese gönderebilirdi. Fakat Türk istihbaratı Sovyet ajanlarının izini çabuk buldu. BOMBA KANDIRILAN TÜRK ÖĞRENCİNİN ELİNDE PATLADI Belgesele göre, Eytingon suikastte hem Papen hem de Türk öğrencinin aynı anda patlayarak öleceğini düşünüyordu. Hatta Türk öğrenciye teyp süslü bomba vererek, "Bu havai fişek" diye kandırdığı da belirtildi. Ama öğrenci zamanından önce bombanın fişini çekince Papen suikastten fazla etkilenmedi. Türk öğrenci ise hayatını kaybetti. Belgesel, Papen suikastıyla ilgili halen bir çok detayın sır kaldığına da dikkat çekildi. CİHAN