Tempo dergisine konuşan eski
Genelkurmay Başkanlarından
Hüseyin Kıvrıkoğlu bu toplantıları doğruladı. Derginin “Encümen-i Daniş toplantıları yapıyoruz” başlığıyla verdiği haberde Kıvrıkoğlu’nun “Birçok konu
devlet sırrı niteliğinde. Bu nedenle mümkün olduğunca konuşmuyoruz” dediği de belirti. Kıvrıkoğlu Tempo’nun sorularını şöyle yanıtladı: ’Encümen-i Daniş’dediğimiz bir grubumuz var. ’Encümen-i Daniş’, 1850’lerde kurulmuş. Sadrazama, kabineye danışmanlık yapmak amacıyla çalışmış ve cumhuriyete kadar devam etmiş.
Cumhuriyet döneminde yeniden toplanmış. Örneğin Cumhurbaşkanlarımızdan Fahri Korutürk de ’Encümen-i Daniş’de görev yapmış.
KİMLER VAR:
Bu grupta Necdet Üruğ, İsmail Hakkı
Karadayı, ben, eski
Kara Kuvvetleri Komutanı
Orgeneral Atilla Ateş, eski
Hava Kuvvetleri Komutanı Ahmet Çörekçi, 12
Eylül döneminin Baş
bakanı Bülent Ulusu, İrfan Tınaz Paşa, Kara Kuvvetleri’nin eski komutanlarından
Aytaç Yalman; eski bakanlardan Hasan Sağlam, İlter
Türkmen,
İlhan Evliyaoğlu, Emre Gönensay, Mustafa Aysan, Safa Reisoğlu, Cahit Aral, Necmettin Karaduman, Prof. Dr. Fethi Çelikbaş ve 10-12 kadar da
emekli büyükelçi var.
RAPOR EDİYORUZ: Gerektiğinde, o konularla ilgili görüşlerimizi yazılı olarak gönderiyoruz. Bunlar arasında Cumhurbaşkanı,
Başbakan da bulunuyor.
KONUK DA ÇAĞIRIYORUZ: Belirlediğimiz sıraya göre konuşuyor, tartışıyoruz. Bazen aramıza davet ettiğimiz isimler de oluyor. Onların da görüşlerini alıyoruz. Örneğin, 1
Mart Tezkeresi,
TBMM’de henüz oylanmamıştı. Ama tartışmalar başlamıştı.
Bürokrat Deniz
Bölükbaşı’nı (eski büyükelçi) davet ettik. Tezkere öncesi nelerin yaşandığını öğrendik. Bir seferinde de ABD’de yaşayan kadın bir Türk gazetecinin toplantımıza katılmasını istedik. Emekli Orgeneral Edip Başer,
PKK ile ilgili koordinatörlüğü döneminde, yürütülen çalışmalar konusunda bizi bilgilendirdi.
Grubun ismi nasıl Encümen—i Daniş oldu?
Grubun “Encümen—i Daniş” ismini nasıl aldığını, babası Tayfur Sökmenoğlu gibi bir Encümen—i Daniş üyesi olan
Türkiye Büyük
Millet Meclisi eski
Başkanvekili Murat Sökmenoğlu şöyle anlatıyor: “Adı Encümen—i Daniş değildi. 1980 öncesinde Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk bizim
Suadiye’deki evimizde yapılan toplantıya gelince, ‘Sizler etkili, yetkili insanlarsınız. Etkili bir kurulsunuz, Encümen—i Daniş’siniz diyor. Böylece ismi Encümen—i Daniş oldu.” Encümen—i Daniş’in eski başkanlarından Hıfzı
Oğuz Bekata, grubu tanımlarken “Düşünce üreten, dünya sorunları karşısında Türkiye’nin durumunu irdeleyen bir akademi” deyimini kullanmıştı. Yine eski bir Encümen—i Daniş Başkanı olan Profesör Hikmet Altuğ, “Gün görmüş bir entelijansiyayız” demişti. Yıllar sonra yeni üyelerden İlter Türkmen, “Encümen—i Daniş’in çok parlak bir tarihi var, eski başbakanlar, hayli kıymetli adamlar buradan geçmiş. Şimdi de tamamı devlet kadrosundan, önemli kimseler var” diyor.
Encümen—i Daniş’in kurucuları arasında Tayfur Sökmenoğlu haricinde, Rauf Orbay, Ali Fuat Cebesoy, Şemsettin Günaltay, Falih Rıfkı Atay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refet Bele, Fahrettin
Altay, Kazım Orbay, Kazım
Özalp gibi isimler var. Sonraki yıllarda gruba Hasan Saka, Nihat Erim,
Suat Hayri Ürgüplü gibi başbakanlık yapmış isimler katılıyor. Gruba ismini veren Fahri Korutürk de bir Encümen—i Daniş üyesi. Grubun
cumhurbaşkanı ve başbakanlara, zaman zaman da genelkurmay başkanları, Yüksek
Askeri Şûra üyeleri ve Meclis başkanlarına
mektup göndermesi geleneği
Demokrat Parti dönemine kadar uzanıyor. Örneğin, Adnan
Menderes’in başbakanlığı döneminde Milliyetçiler Derneği’nin kapatılmasında Encümen—i Daniş’in yaptığı uyarının etkisi olduğu söylenir.
GRUBUN ŞİMDİKİ ÜYELERİ KİMLER
Eski genelkurmay başkanları Necdet Üruğ,
İsmail Hakkı Karadayı, Hüseyin Kıvrıkoğlu,
12 Eylül 1980’den sonra başbakan olan Bülent Ulusu,
Turgut Özal döneminin
Meclis Başkanı Necmettin Karaduman, eski dışişleri bakanları Emre Gönensay ve İlter Türkmen, emekli orgeneraller Atilla Ateş, Ahmet Çörekçi, Necdet Öztorun,
Süreyya Yüksel, Nahit Özgür, İbrahim Şenocak, eski bakanlar Fethi Çelikbaş, Cahit Aral, Mustafa Aysan, Safa Reisoğlu, emekli büyükelçiler Oğuz
Gökmen,
Temel İskit, Fahir Alaçam,
Oktay İşcen... Listenin tamamı kırk kişiden oluşuyor. Bunlar, “Danışma Kurulu” anlamına gelen Encümen—i Daniş’in şimdiki üyeleri.
Devlette çok önemli görevlerde bulunmuş eski asker, politikacı ve diplomatların oluşturduğu bu “Büyük Devlet Jürisi”, on beş günde bir
İstanbul’da,
Moda Deniz Kulübü’nde bir araya geliyor ve
ülke sorunlarını tartışıyor. Geçmişte çok etkili görevlerde bulunmuş bu kadar insan ayda iki defa düzenli olarak bir araya gelince,
doğal olarak ne konuştukları ve oradaki konuşmaların ne tür sonuçlar doğurduğu merak ediliyor. Encümen—i Daniş, kimilerine gör
e devlete rota çizmeye çalışan gizli bir “güç odağı”, kimilerine göre hükümetlere yön vermek isteyen bir teşekkül, kimilerine göre ise, yalnızca emektar eski devlet görevlilerinden oluşan normal bir sohbet grubu. Yeni üyelerin ancak oy birliğiyle dahil olabildiği Encümen—i Daniş’te dönem başkanlığını en
yaşlı üye üstleniyor. Şimdiki genel başkan,
Adnan Menderes ve Süleyman
Demirel hükümetlerinde sanayi ve ticaret bakanlığı yapmış olan 92 yaşındaki Fethi Çelikbaş, genel sekreter ise
ANAP’lı eski bakan Cahit Aral.