Fa­tih Üni­ver­si­te­si Ulus­la­ra­ra­sı İliş­ki­ler Bö­lü­mü ve İs­tan­bul Ens­ti­tü­sü or­tak­lı­ğıy­la ya­pı­lan “ABD, Al­man­ya, Fran­sa ve İn­gil­te­re Elit­le­ri­nin Tür­ki­ye Al­gı­sı” an­ke­ti çar­pı­cı so­nuç­lar ver­di. An­ket­te Tür­ki­ye­’nin ve dış po­li­ti­ka­sı­nın na­sıl al­gı­lan­dı­ğı­ çe­şit­li so­ru­lar­la öl­çül­dü. “Ge­liş­miş de­mok­ra­si elit­le­ri Tür­ki­ye­’yi na­sıl al­gı­lı­yor” so­ru­sun­dan yo­la çı­kı­la­rak 180 elit ile ya­pı­lan araş­tır­ma­da Tür­ki­ye­’nin ve Türk dış po­li­ti­ka­sı­nın son yıl­lar­da na­sıl bü­yük de­ğer kay­bet­ti­ği­ göz­ler önü­ne se­ril­di.

ABD, Al­man­ya, Fran­sa ve İn­gil­te­re­’de bü­rok­rat, ga­ze­te­ci, fi­nans­çı, aka­de­mi­yen, araş­tır­ma mer­kez­le­ri ve si­vil top­lum ör­güt­le­ri men­sup­la­rıy­la ger­çek­leş­ti­ri­len araş­tır­ma 1 Ka­sım-28 Ara­lık 2014 ta­rih­le­ri ara­sın­da ya­pıl­dı. 14 Ara­lık med­ya­ya ya­pı­lan dar­be ope­ras­yo­nun­dan ön­ce ha­zır­la­nan an­ket­te en kö­tü not ba­sın öz­gür­lü­ğü­ne ve­ril­di. "Tür­ki­ye'de ba­sın öz­gür­lü­ğü ge­liş­miş de­mok­ra­si­ler­de ol­du­ğu gi­bi uy­gu­la­nı­yor mu” so­ru­su­na ka­tı­lım­cı­la­rın yüz­de 87’si olum­suz ya­nıt ver­di.

“Tür­ki­ye'de kuv­vet­ler ay­rı­lı­ğı il­ke­si ge­liş­miş de­mok­ra­si­ler­de ol­du­ğu gi­bi uy­gu­la­nı­yor mu” so­ru­su­na ge­liş­miş de­mok­ra­si elit­le­rin yüz­de 82'si "Ha­yır" der­ken, “Tür­ki­ye'de ba­ğım­sız, şef­faf ve adil yar­gı sis­te­mi ge­liş­miş de­mok­ra­si­ler­de ol­du­ğu gi­bi uy­gu­lan­ıyor mu?” so­ru­su­na ise yüz­de 78 “Ha­yır uy­gu­lan­mı­yor” ya­nı­tı­nı ve­ril­di.

An­ket­te, "AK Par­ti hü­kü­me­ti Av­ru­pa Bir­li­ği de­ğer­le­ri­ni (Hu­ku­kun üs­tün­lü­ğü, de­mok­ra­si, in­san hak­la­rı, ço­ğul­cu­luk, öz­gür­lük ) be­nim­si­yor mu" so­ru­su­na ise yüz­de 84 ora­nın­da "ha­yır" ce­va­bı ve­ril­di.

Araştırmayı değerlendiren Fatih Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Savaş Genç, “ABD ve Avrupa’da son 2 senede ortaya çıkan haber ve makalelerin neredeyse tamamı oldukça olumsuz bir istikametteydi. Gelişmiş demokrasilerde Türkiye ve karar alıcılarına yönelik yükselen ve artık gözle görülür bir şekilde ivmesi artan bu tabloyu somut verilerle ölçmeye çalıştık" dedi. "Türkiye’nin hiç de olumlu bir yerde durmadığı gözlemleniyor" diyen Genç, "Demokratikleşme hedefi olmadığı gibi özgürlüklerden sürekli taviz veren, adil bir yargı sistemi kuramayan, dış politikada kapasitesinin üstünde hedeflere kilitlenip netice alamayan ve karar alıcılarının otoriterleştiği algısı demokratik ülke elitlerinde ön plana çıkmakta” ifadesini kullandı.

An­ke­te gö­re bir di­ğer çar­pı­cı so­nuç ise AK Par­ti ve Cum­hur­baş­ka­nı Re­cep Tay­yip Er­do­ğa­n’­ın si­ya­si ide­olo­ji­si ile il­gi­li ol­du. “Er­do­ğa­n’­ın si­ya­sal ide­olo­ji­si­ni na­sıl ta­nım­lar­sı­nız” so­ru­su­na ka­tı­lım­cı­lar yüz­de 78 ora­nın­da “oto­ri­ter” ya­nı­tı­nı ver­di. Ka­tı­lım­cı­lar yüz­de 10'u Er­do­ğa­n’­ın ide­olo­ji­si­ni “İs­lam­cı” ola­rak ta­nım­lar­ken, yüz­de 7’lik kı­sım ise “mu­ha­fa­za­kâr” de­ğer­len­dir­me­sin­de bu­lun­du. Ka­tı­lım­cı­la­ra ay­nı so­ru AK Par­ti için ­de soruldu.

Bu­na gö­re AK Par­ti için yüz­de 54 ora­nın­da “Oto­ri­ter”, yüz­de 21 ora­nın­da ise “mu­ha­fa­za­kâr" ta­nı­mı ya­pıl­dı. “Tür­ki­ye'nin de­mok­ra­tik­leş­me de­ne­yi­mi Or­ta­do­ğu ül­ke­le­ri için esin kay­na­ğı mı­dır” so­ru­su­na elit­le­rin yüz­de 59’u “Bu­na ka­tıl­mı­yo­ruz” ya­nı­tı­nı ver­di. Yüz­de 24’lük bir kıs­mı ise Tür­ki­ye­’nin ha­len böl­ge­de bir esin kay­na­ğı ol­du­ğu­na ina­nı­yor. Yüz­de 15’lik bir kı­sım ise bu so­ru­da çe­kim­ser kal­dı.

BUGÜN GAZETESİ