Zeytinyağı rekoltesindeki düşüş sürüyor. Geçen sezon 170 bin ton olan rekoltenin, 2015-2016 sezonunda yüzde 16 düşmesi bekleniyor. Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti'nin raporuna göre önümüzdeki sezon Türkiye genelinde 143 bin 115 bin ton zeytinyağı üretilecek. Geçen sezon ilk tespitte 189 bin ton rekolte beklendiği bildirilmiş ancak daha sonra revize edilerek, 170 bin ton tahmin açıklanmıştı. Bu düşüşe bağlı olarak zeytinyağında rekor fiyat artışı meydana gelmiş, üreticiden litresi 12-15 lira arasında çıkan zeytinyağı, marketlerde 25 lirayı aşmıştı. Sektör temsilcileri, bu sene de fiyatların geçen yılki seviyesinde olacağını belirtiyor. Stokta ise 20 bin yon zeytinyağı bulunuyor.

Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) koordinatörlüğünde oluşturulan rekolte tespit heyetinin raporuna göre 2015-2016 sezonunda zeytin üretiminin 1 milyon 108 bin ton, zeytinyağı üretimininse 143 bin 115 ton olması bekleniyor. Bu verilere göre zeytin üretiminde geçen yıla göre yüzde 5, zeytinyağında ise yaklaşık yüzde 16 düşüş bekleniyor. İzmir, Balıkesir, Çanakkale, Bursa, Manisa, Aydın, Muğla, Adana, Antalya, Gaziantep, Hatay, Kilis, Mersin, Osmaniye, Kahramanmaraş ve Şanlıurfa illerinde ve rekolte tespit heyetlerince gidilemeyen ancak Gıda Tarım ve Hayvancılık il ve ilçe müdürlüklerinden alınan bilgilere göre diğer illerle birlikte ülke genelinde 167 milyon 847 bin 627 zeytin ağacı tespit edildi. Bu ağaçlar içinde, meyve verenlerin sayısı 145 milyon 321 bin 360. Bu sezon ağaç başına ortalama 7,9 kg zeytin verimi bekleniyor. Bu da geçen sezona göre yüzde 21 verim düşüklüğü anlamına geliyor. Rekolte tahminine göre toplam dane zeytin üretimi 1 milyon 108 bin 188 ton olacak. Geçen yıla göre dane zeytin üretiminde yüzde 5,2 azalma bekleniyor. Sofralık zeytin üretiminin, geçen yıl olduğu gibi 397 bin ton seviyelerinde olacağı öngörülüyor. Geçen iş yılında fiyatların sürekli yükseleceği beklentisiyle devreden zeytinyağı stoğu ise yaklaşık 20 bin ton. Bununla birlikte 2015-2016 döneminde toplam 163 bin ton zeytinyağı üretimi bekleniyor.

Rekolte tahminlerini değerlendiren sektör temsilcileri, fiyatların geçen yılki seviyelerinde olacağını belirtiyor. Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği Başkanı Cahit Çetin, geçen sezon 190 bin ton rekolte hesaplandığını hatırlatarak, "Sonra bu, 170 bin tona revize edildi. Esasında bir nevi spekülasyon yaratıldı. Akdeniz Bölgesi'nde, Antalya'dan Nizip'e kadar olan bölgede ciddi rekolte kaybı oldu. Bazı bölgelerde hiç ürün yoktu. Türkiye'nin yanısıra Akdeniz Bölgesi'nin ihtiyacını da Ege Bölgesi karşıladı. Ayrıca Suriye de zeytinyağını bizden aldı. Daha önce Suriye'den güney bölgelerine kontrolsüz yağ gelirken geçen sezon Türkiye'den Suriye'ye zeytinyağı aktı. Bu da fiyatları yukarı çekti." dedi.

'FİYATLAR GEÇEN SENENİN SEVİYESİNDE OLUR'

Geçen sezondan 20 bin ton devir stoğu olduğunu kaydeden Çetin, şöyle devam etti: "Bu devir stoğunu da eklersek, 163 bin ton zeytinyağı bekleniyor. Bu da neredeyse geçen seneki rakama ulaşıyor. Dolayısıyla fiyatların geçen senenin seviyelerini korumasını bekliyoruz ancak fiyatların seyrini, diğer üretici ülkelerdeki durum da etkileyecek. Geçen baharda Ege Bölgesi'nde ciddi don zararları meydana geldi, bu da rekoltenin düşmesinde etkili oldu. İki senedir hava şartlarından kaynaklanan bir rekolte kaybı söz konusu ama önümüzdeki sezon bu şanssızlığı aşarız ancak bu durumun, üretici fiyatları aşağı çekecek beklentisi oluşturmaması lazım. 'Rekolte olunca üreticinin ürününü ucuza alacağız' mantığı doğru değil. Üretici olmazsa tüketiciye ürün sağlayamayız. Bu seneki rekolte, hem ihracata hem de ihracata yeter. Paniğe gerek yok."

'İSPANYA VE İTALYA'DAKİ DURUM FİYATLARI ETKİLER'

Zeytinyağı üreticisi ve ihracatçısı Emin Demirci ise rekoltenin, açıklanan 143 bin tonun daha altında olacağını iddia etti. Bu sene mahsulün az olmasından dolayı fiyatların sezon başında bir miktar düşeceğini ancak sonra eski seviyelerine çıkacağını belirten Demirci, "Fiyatlara, diğer üretici ülkelerin durumu da etki eder. Eğer İspanya ve İtalya'da fiyatlar düşerse bizim ihracat azalır, o zaman da yağ iç piyasaya kalır. Arz fazlası dolayısıyla ucuzlar. Daha uygun fiyatlarla yağ tüketiriz. İhracatın olmaması da iyi değil tabii ki. Nitekim geçen sene ihracat çok az oldu. Önümüzdeki sezonlarda üretimin 600 bin tona çıkacağı öngörülüyor. Üretim artınca iç tüketimin haricindeki yağları ihraç etmeniz lazım, yoksa büyük miktarlarda üretim olduğu zaman hüsrana uğrarız." diye konuştu.

TABLO

Türkiye'nin sezonlar itibariyle zeytinyağı üretimi

Sezon Üretim (bin ton)
2009/10 147
2010/11 160
2011/12 191
2012/13 195
2013/14 130
2014/15 170
2015/16 143 (tahmini) CİHAN